Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Transport i łączność są elementami działu gospodarki narodowej zwanego komunikacją. W dzisiejszym świecie rola komunikacji w gospodarce i w życiu zwykłego człowieka jest coraz większa.
Transport zajmuje się przemieszczaniem ładunków i osób.
Łączność to przekazywanie informacji.
W wielu rejonach świata do dziś zwierzęta są podstawowym środkiem transportu. Dotyczy to zwłaszcza słabo rozwiniętych państw Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. W tradycyjnym transporcie zwierzęcym wykorzystywane są głównie konie, muły i osły, a na niektórych obszarach również bydło. Na terenach pustynnych wciąż niezwykle ważne są wielbłądy (dromadery i baktriany), na dalekiej północy zaś - renifery i psy. W Azji do celów transportowych wykorzystywane są także słonie indyjskie oraz jaki, w Andach natomiast - lamy.
Niewątpliwą zaletą transportu kolejowego jest duża masa przewożonego towaru. Pojedynczy pociąg towarowy może przewieźć kilkaset lub nawet kilka tysięcy ton towaru. Dzięki temu transport ten jest stosunkowo tani. Warto również zauważyć, że jest to transport przyjazny dla środowiska w przypadku linii zelektryfikowanych. Niestety szybkość pociągów towarowych nie jest zbyt wielka. Wadą transportu kolejowego jest także konieczność przeładunku towaru na bocznicach.
Pierwsza linia kolejowa powstała w 1825 roku w Wielkiej Brytanii i tam transport kolejowy rozwinął się najwcześniej. Później linie kolejowe powstały w Europie, Stanach Zjednoczonych i Japonii. Po II wojnie światowej ten rodzaj transportu rozwinął się w ZSRR, Chinach, Indiach, Meksyku i Brazylii.
Linie kolejowe w wybranych państwach
| Państwo | Linie kolejowe w km | w tym zelektryfikowane w % | Gęstość sieci w km/100 km2 |
|---|---|---|---|
| Chiny | 54600 | 18 | 5,7 |
| Czechy | 9430 | 29 | 12,0 |
| Indie | 62460 | 17 | 1,9 |
| Niemcy | 41720 | 44 | 11,7 |
| Polska | 23990 | 48 | 7,7 |
| Rosja | 87390 | 45 | 0,5 |
| USA | 174230 | 1 | 1,8 |
| Ukraina | 22610 | 38 | 3,7 |
Najgęściejszą siecią kolejową pokryte są państwa Europy Zachodniej i Środkowej oraz Japonia. Państwa duże obszarowo mają sieć niezbyt gęstą, ale właśnie w nich znajdują się najdłuższe trasy (np. linia transsyberyjska w Rosji). Równocześnie państwa te posiadają niewielki odsetek linii zelektryfikowanych (wyjątkiem jest Rosja). Państwa słabo rozwinięte nie posiadają sieci kolejowej (np. Niger, Somalia) lub jest ona fragmentaryczna. Na ogół łączy miejsca wydobycia surowców z portami.
Transport kolejowy odgrywa dużą rolę przy przewozie ładunków masowych (np. węgla, rud metali) na duże odległości. W państwach wysoko rozwiniętych pełni jednak rolę drugoplanową w stosunku do transportu samochodowego, zarówno przy przewozie towarów, jak i pasażerów.
Linie kolejowe w państwach wysoko rozwiniętych są w ostatnim czasie modernizowane, aby mogły służyć bardzo szybkim pociągom pasażerskim. Tego typu pociągi jeżdżą dziś we Francji (TGV) i Japonii (Hikari), gdzie powstały pierwsze superszybkie linie kolejowe. Rozpoczęła się także budowa tego typu linii kolejowych w innych państwach Europy Zachodniej.
Specyficzną odmianą transportu kolejowego jest miejska komunikacja tramwajowa oraz metro (miejska kolej podziemna).
Transport samochodowy jest dzisiaj najlepiej rozwiniętym rodzajem transportu lądowego. Dzieje się tak dlatego, że jest to transport szybki i umożliwia dostawę towaru bezpośrednio do odbiorcy (od drzwi do drzwi). Wadą jest stosunkowo mała masa przewozu oraz duża szkodliwość dla środowiska. Transport samochodowy jest niezastąpiony na krótkich i średnich dystansach.
Liczba samochodów osobowych na świecie przekracza 460 mln, samochodów ciężarowych jest prawie 150 mln. Zdecydowanie najwięcej samochodów użytkowanych jest w Stanach Zjednoczonych. Największymi producentami samochodów osobowych na świecie są: Japonia, USA, Niemcy i Francja.
Drogi kołowe w wybranych państwach
| Państwo | Drogi kołowe w tys. km | Gęstość sieci w km/100 km2 |
|---|---|---|
| Belgia | 144 | 472 |
| Francja | 965 | 175 |
| Holandia | 120 | 289 |
| Japonia | 1142 | 302 |
| Niemcy | 651 | 182 |
| Polska | 371 | 119 |
| Rosja | 932 | 55 |
| USA | 6296 | 64 |
Stany Zjednoczone są państwem, które posiada zdecydowanie największą ilość dróg kołowych, państwa Europy Zachodniej i Japonia mają natomiast największą gęstość sieci dróg kołowych. Należy także zauważyć, że w każdym państwie najgęstsza sieć dróg występuje w aglomeracjach miejskich. W państwach wysoko rozwiniętych najważniejszą rolę w drogowej sieci komunikacyjnej pełnią autostrady. Koszt ich budowy i eksploatacji jest bardzo duży, z tego względu stać na nie tylko państwa bogate. Najwięcej autostrad zbudowano w Stanach Zjednoczonych, Japonii oraz w Europie Zachodniej.
Transport specjalny (przesyłowy) obejmuje wszelkiego rodzaju transport rurociągowy (ropociągi, gazociągi, wodociągi), taśmociągowy oraz sieć energetyczną przesyłającą energię elektryczną. Transport rurociągowy jest najtańszy przy przesyłaniu towarów płynnych i gazowych. Ma jednak wiele wad. Jedną z nich jest możliwość przesyłania tylko jednego konkretnego rodzaju towaru. Towar przesyłany rurociągami można też w dość łatwy sposób ukraść. Najdłuższą sieć ropociągów i gazociągów posiadają Stany Zjednoczone, Rosja i Kanada. Niezwykle ważnym dla ludności rodzajem transportu przesyłowego jest dostarczanie wody pitnej przez sieć wodociągów.
Specyficzną odmianą transportu specjalnego jest przesyłanie energii elektrycznej liniami przesyłowymi napowietrznymi lub podziemnymi. W czasie przesyłania nieuniknione są straty energii elektrycznej. Mogą one być minimalizowane przez zwiększanie napięcia elektrycznego. Dzisiaj na świecie powszechnie stosuje się linie przesyłowe o napięciu 750 kV.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.