Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi mogą powstawać na cztery sposoby:
- wody infiltracyjne - zdecydowana większość wód podziemnych to wody opadowe lub roztopowe, które wsiąkły pod powierzchnię ziemi;
- wody kondensacyjne - to wody, które powstały w wyniku skraplania się pary wodnej na powierzchni lub w gruncie;
- wody juwenilne - powstają na obszarach wulkanicznych jako efekt krzepnięcia magmy;
- wody reliktowe - to wody z dawnych epok geologicznych uwięzione w skałach na dużych głębokościach.
Wsiąkająca woda opadowa napotyka na swojej drodze warstwę nieprzepuszczalną, ponad którą się gromadzi. Wszystkie szczeliny i pory skalne wypełnione są wodą. Jest to strefa saturacji lub nawodnienia. Górną granicą strefy saturacji jest zwierciadło wody gruntowej. Między powierzchnią ziemi a zwierciadłem wody gruntowej znajduje się strefa aeracji lub napowietrzenia. W strefie tej w szczelinach i porach skalnych oprócz wody znajduje się powietrze atmosferyczne.
Warstwa skalna, w której znajduje się woda podziemna, nosi nazwę warstwy wodonośnej.
W strefie napowietrzenia możemy wyróżnić następujące rodzaje wód podziemnych:
- woda glebowa - znajdująca się w glebie;
- woda wsiąkająca - przemieszczająca się pod wpływem siły przyciągania ziemskiego od powierzchni ziemi do zwierciadła wód gruntowych;
- woda zaskórna - gromadząca się w strefie napowietrzenia nad warstwą skał nieprzepuszczalnych. Na ogół występuje płytko pod powierzchnią ziemi. Jej temperatura zmienia się w zależności od temperatury powietrza;
- woda kapilarna (włoskowata) - woda podsiąkająca, wznosząca się do góry w bardzo cienkich szczelinach skalnych. Występuje nad zwierciadłem wody gruntowej i zaskórnej.
W strefie nawodnienia wyróżniamy dwa rodzaje wód:
- woda gruntowa - gromadząca się nad warstwą nieprzepuszczalną. Aktywnie uczestniczy w krążeniu wód. Jej temperatura na ogół jest równa średniej rocznej temperaturze powietrza na danym obszarze. Temperatura ta jest stała i nie ulega sezonowym zmianom;
- woda głębinowa - znajduje się na dużych głębokościach najczęściej pod powierzchnią warstw nieprzepuszczalnych. Stanowi około 93% wszystkich wód podziemnych.
Specyficznym rodzajem wód głębinowych są wody artezyjskie. Aby powstały niezbędny jest szczególny układ warstw skalnych.
Wody artezyjskie powstają pomiędzy nieckowato ułożonymi warstwami nieprzepuszczalnymi. Po przebiciu górnej warstwy nieprzepuszczalnej woda wypływa na powierzchnię pod własnym ciśnieniem zgodnie z zasadą naczyń połączonych. Jeżeli woda po przebiciu warstwy nieprzepuszczalnej podpłynie do góry, lecz nie wypłynie na powierzchnię mamy do czynienia z wodą subartezyjską.
W strefie klimatów okołobiegunowych woda podziemna jest zamarznięta. Jest to tzw. wieczna zmarzlina (marzłoć). Obszary objęte zmarzliną zajmują 14% lądów. Średnia roczna temperatura powietrza na tych obszarach jest ujemna. Grubość wiecznej zmarzliny wynosi zazwyczaj kilkaset metrów. W czasie krótkiego lata górna część zmarzliny (tzw. warstwa czynna) rozmarza do głębokości 3-4 metrów.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.