Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Egipt leży w północno-wschodniej Afryce nad rzeką Nil. 5000 lat temu powstała tu jedna z najstarszych cywilizacji. Gorący i suchy klimat Afryki nie sprzyjał rozwojowi rolnictwa. Po obu stronach za doliną Nilu rozciągały się pustynie - od wschodu Arabska, od zachodu Libijska.
Ziemia w Egipcie była urodzajna, ale pod uprawę nadawał się jedynie wąski pas wzdłuż doliny Nilu. Dopiero przy ujściu rzeki do Morza Śródziemnego zmieniał się on w rozległą deltę. Tu warunki dla rozwoju rolnictwa były najlepsze. Egipt nazywano w starożytności „darem Nilu”. Gdyby u źródeł Nilu nie padały tropikalne deszcze i wody rzeki by nie wzbierały, nie zalewałby on pól uprawnych i sadów. Egipt zamieniłby się wówczas w kamienistą pustynię.
Wody Nilu w czasie powodzi nanosiły na pola uprawne żyzny muł. Dzięki temu rolnicy osiągali większe zbiory. W Egipcie uprawiano
pszenicę, jęczmień, proso, len, bawełnę oraz różne gatunki warzyw i owoców. Hodowano krowy, owce, kozy i ptactwo domowe. Trudniono się także rybołówstwem. Praca chłopów egipskich była bardzo ciężka. Musieli oni stale czuwać, by powódź nie zniszczyła im gospodarstw i owoców ich pracy, a Nil nie stał się niszczycielskim żywiołem.
Zdarzało się czasem, że wylew był niewielki. Wówczas na polach brakowało wilgoci i mieszkańcom Egiptu zagrażał głód. Chłopi musieli więc troszczyć się, aby wody nie brakowało i gromadzić ją w odpowiednich zbiornikach. W tym celu zbudowano sieć kanałów, tam i grobli (sieć irygacyjną). Dopiero wtedy chłopi egipscy mogli mieć nadzieję, że ich ciężka praca nie pójdzie na marne.
Najważniejsze informacje
Czas powstania Egiptu, położenie: państwo egipskie powstało około 3000 roku p.n.e. (5000 lat temu) w północno-wschodniej Afryce nad rzeką Nil.
Znaczenie Nilu: Egipt nazywano w starożytności „darem Nilu”, bo tylko dzięki rzece był możliwy rozwój państwa.
Praca egipskich chłopów: była bardzo ciężka. Byli oni odpowiedzialni za sieć kanałów nawadniających (sieć irygacyjną), dzięki której możliwa była uprawa ziemi.
Starożytny Egipt był monarchią despotyczną. Państwem rządził król zwany faraonem. Był on najwyższym bogiem i kapłanem. Do niego należało dowództwo nad wojskiem. Faraon stanowił prawa, a jego urzędnicy czuwali, by ściśle ich przestrzegano. Miał władzę nieograniczoną. Od jego decyzji już nie było odwołania.
Monarchia despotyczna - państwo, w którym monarcha sprawuje władzę dożywotnio, w sposób nieograniczony.
Faraonowi w rządzeniu państwem pomagali urzędnicy, kapłani i dowódcy wojsk. Egipt prowadził wiele wojen, dowódcy wojsk cieszyli się więc szczególnym szacunkiem.
Najbardziej jednak liczył się faraon ze stanowiskiem kapłanów. Kapłani byli najlepiej wykształconą grupą społeczną. Posiadali wielkie bogactwa, otaczał ich kult bóstw, którym służyli, doznawali największych zaszczytów. Często też kapłani, dzięki swej rozległej wiedzy naukowej i znajomości metod rządzenia państwem, wywierali duży wpływ na faraona. Gdyby władca nie postępował według ich rad i wskazówek, mógłby nawet utracić władzę. Faraon rządził krajem przy pomocy licznych urzędników. Wyższych urzędników powoływał spośród członków swej rodziny lub ludzi bogatych. Dbali oni o dwór, uzbrojenie armii oraz napływ danin do skarbca. Niższych urzędników wybierali wyżsi. Urzędnicy ściągali daniny i podatki, zarządzali okręgami administracyjnymi, sprawowali sądy, doglądali budowy świątyń i pałaców. Nadzorowali także budowę kanałów, tam i piramidy dla faraona. Urzędnicy za sumienną pracę byli nagradzani (np. nadaniem majątku), a za nadużycia groziła im kara (obcięcie nosa, zesłanie do obozu pracy przymusowej).
Chłopi i rzemieślnicy stanowili największą część społeczeństwa egipskiego. Ziemia, którą uprawiali chłopi nie była jednak ich własnością. Należała do faraona i bogatych dostojników państwowych. W zamian za użytkowanie ziemi chłop musiał oddawać faraonowi znaczną część swoich plonów.
Niewolnicy, których dostarczały wyprawy wojenne, nie odgrywali w gospodarce egipskiej większej roli. Zatrudniano ich głównie do służby w zamożnych domach.
Najważniejsze informacje
Ustrój starożytnego Egiptu: monarchia despotyczna, faraon - najwyższy bóg i kapłan, miał nieograniczoną władzę. W rządach pomagali mu urzędnicy, kapłani i dowódcy wojskowi.
Warstwy społeczeństwa: kapłani, urzędnicy, chłopi (największa część społeczeństwa, nie posiadali własnej ziemi), niewolnicy.
Wielobóstwo - politeizm - wiara w wielu bogów.
Przed zjednoczeniem państwa każdy region miał własnych bogów, których czcił. Jednak po zjednoczeniu część z nich zyskała sobie czcicieli w całym państwie i rangę bogów ogólnoegipskich, np. Re (Amon-Re), Ptah czy Set. Natomiast inne pozostały przedmiotem kultu lokalnego. Egipcjanie wierzyli, że moc bogów objawia się w niektórych zwierzętach, dlatego czczono m.in. krokodyle, koty, flamingi, byki.
Specyficzną cechą egipskich wyobrażeń religijnych było przedstawianie bogów w postaci zwierząt bądź w postaci ludzkiej, ale z głową zwierzęcą.
Siedzibą bogów były świątynie, tam znajdowały się ich posągi, którymi opiekowali się kapłani. Tylko oni składali tam ofiary i odmawiali modlitwy. Wierni nie mieli dostępu do wnętrza świątyni, tylko w czasieświąt (np. obchody nowego roku, wylewu Nilu) mogli wejść na dziedziniec świątynny.
Kapłani nie tworzyli jednolitej grupy, służyli zawsze konkretnemu bogu i byli związani z konkretną świątynią. Na potrzeby kultu otrzymywali od faraona ziemię, bydło, kosztowności i niewolników. Mieli duży wpływ na sprawy państwowe dzięki swej wysokiej pozycji w społeczeństwie (Egipcjanie byli bardzo religijni), bogactwu oraz wiedzy, którą posiadali. Za pośrednictwem kapłanów prości ludzie składali bogom ofiary z bydła, zboża, kwiatów i owoców.
Wiara w życie pozagrobowe
Egipcjanie wierzyli w istnienie życia pozagrobowego. Byli przekonani, że śmierć oznacza przejście do innego, szczęśliwego świata. Wyobrażali sobie, że po śmierci dusza ludzka staje przed sądem Ozyrysa. Bóg ten (po zważeniu serca ludzkiego na wielkiej wadze sprawiedliwości) osądzał, czy dusza ma pozostać w krainie zmarłych - wolna od wszelkich zmartwień i trosk, czy też musi wrócić na ziemię i odpokutować za grzechy.
Egipcjanie starali się zabezpieczyć ciało zmarłego przed rozkładem. Wierzyli bowiem, że dusza człowieka żyje tak długo, jak długo istnieje jego ciało. W tym celu balsamowali ciało. Przechowywane w ten sposób zabalsamowane zwłoki, czyli mumię umieszczano w drewnianej lub kamiennej trumnie (sarkofagu).
Każdy bogaty Egipcjanin jeszcze za życia starał się o przygotowanie sobie grobowca. Najwspanialsze grobowce budowali faraonowie. Były to piramidy. Budowle te, wykonane z wielu tysięcy bloków skalnych, posiadały wewnątrz liczne komnaty, pełne bogatych sprzętów, drogocennych tkanin i klejnotów. Straż przy grobowcach pełnili kapłani. Egipcjanie wierzyli, że w ten sposób zabezpieczają zmarłych na wieczne czasy.
Czy wiesz, że...
Skarby faraonów znajdujące się w piramidach często padały łupem złodziei. Jedynym nietkniętym przez rabusiów był grobowiec Tutanchamona. Jest z nim związana jest opowieść o klątwie bogów, która dosięgnie każdego, kto naruszy pośmiertny spokój faraona.
Najważniejsze informacje
Religia starożytnego Egiptu: politeizm (wielobóstwo), najważniejsi bogowie: Re, Horus, Ozyrys, Izyda.
Wiara w życie pozagrobowe: balsamowanie ciała (sporządzanie mumii), budowa piramid (olbrzymich grobowców) dla faraonów.
Egipcjanie pozostawili po sobie ogromny dorobek kulturowy, z którego czerpać mogły następne pokolenia. Ciekawe były ich wierzenia religijne, w których dobro zawsze zwyciężało zło. Związane z religią formuły i zaklęcia, np. dotyczące klątwy faraonów, do dziś budzą wiele emocji.
Osiągnięcia Egipcjan:
- wynalazek pisma obrazkowego, tzw. hieroglifów („świętych znaków”), które nawet po uproszczeniu zawierało kilkanaście tysięcy znaków. Znajomość pisma ułatwiła dostęp do wiedzy, którą w starożytnym Egipcie bardzo ceniono. Dzięki papirusom wiemy, że w państwie faraonów rozwijały się: medycyna, ziołolecznictwo, chirurgia, matematyka, geometria i astronomia;
Czy wiesz, że...
Pismo egipskie (hieroglify) po raz pierwszy udało się odczytać francuskiemu egiptologowi w pierwszej połowie XIX wieku. Człowiekiem, który odkrył tajemnicę „świętych znaków” był Jean FranÇois Champollion.
- kapłani egipscy na podstawie obserwacji nieba ustalili długość roku słonecznego (12 miesięcy, 365 dni) i sporządzili kalendarz. Umieli obliczyć dzień wylewu Nilu i zaćmienia słońca;
- wysoki poziom osiągnęły nauki inżynieryjne (technika, budownictwo). Rozbudowany był system sztucznego nawadniania pól (kanały, tamy, groble), dzięki czemu mogło się rozwijać rolnictwo. Egipcjanie wznosili potężne, monumentalne budowle z kamienia - świątynie (m.in. w Luksorze, Karnaku), piramidy dla faraonów (wysokość najwyższej piramidy - Cheopsa - wynosi ponad 146 metrów) i pałace;
- Egipcjanie stworzyli wspaniałą sztukę: rzeźby, płaskorzeźby, malarstwo. Tajemniczy posąg sfinksa - lwa z ludzką twarzą (wysokości 20 metrów i długości 57 metrów) do dziś fascynuje i budzi refleksje.
Osiągnięcia starożytnych Egipcjan w dziedzinie nauki, kultury i sztuki były tak wielkie, że trudno byłoby je wszystkie wymienić. Wiele z tych zdobyczy przejęli potem Grecy i Rzymianie.
Najważniejsze informacje
Ważne wynalazki Egipcjan: hieroglify, kalendarz, umiejętność obliczenia terminu zaćmienia słońca, odkrycia w dziedzinie medycyny, astronomii, matematyki i techniki.
Wyjątkowe budowle: Pozostawili po sobie wspaniałe budowle, z których wiele zachowało się do dziś (piramidy, świątynie, sfinks). Piramida Cheopsa jest zaliczana do siedmiu cudów świata.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.