Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Mezopotamia to kraina na Bliskim Wschodzie, leżąca w dorzeczach dwóch wielkich rzek - Eufratu i Tygrysu - zwana inaczej Międzyrzeczem. Około 5500 lat temu, a więc znacznie wcześniej niż w Egipcie, powstała tu jedna z najstarszych cywilizacji.
Pierwotnym ludem zamieszkującym Mezopotamię byli Sumerowie, którzy wywarli olbrzymi wpływ na dzieje i kulturę ludów starożytnego Wschodu. Zakładali niewielkie państwa, obejmujące miasta (najważniejsze to Eridu, Ur, Uruk, Lagasz) wraz z najbliższą okolicą, tzw. miasta-państwa. Były one monarchiami, na czele których stali królowie-kapłani (początkowo władzę sprawowali najwyżsi kapłani z tytułem ensi - „pan kamienia węgielnego”, który skupiał w swoim ręku władzę administracyjną, wojskową, i sądowniczą. Z czasem władzę przejął władca, który nie był kapłanem). Wznosili potężne budowle z cegły, wytapiali metale i rozwinęli rolnictwo. Sumerowie posiadali rozległą wiedzę matematyczną, pozostawili po sobie wiele praktycznych umiejętności, np. koło garncarskie, pismo klinowe, kalendarz. Ludność Mezopotamii zajmowała się głównie rolnictwem, rzemiosłem i handlem. Warunki dla rozwoju rolnictwa były tu niezwykle korzystne. Ciepły klimat, żyzna gleba, wzbogacana mułem wylewających rzek, sprawiały, że obfite plony zbierano nawet trzy razy do roku. Aby zwiększyć powierzchnię pól uprawnych, zbudowano sieć kanałów nawadniających.
Sumerowie zostali podbici przez ludy koczownicze.
Osiągnięcia Sumerów:
- powstanie i rozwój pisma: początkowo pismo piktograficzne (obrazkowe), a później pismo klinowe, które odczytano w XIX w (nauczyciel niemiecki Jerzy Fryderyk Grotefend); materiałem pisarskim były gliniane tabliczki,
- opracowali pierwsze zbiory praw,
- wynaleźli koło garncarskie, które później zastosowali do budowy wozów,
- rozwinęli metalurgię i budownictwo (brak kamienia zmusił ich do budowy z cegły),
- wznosili schodkowe monumentalne budowle, tzw. zikkuraty (ziguraty) na szczytach których budowali świątynie. Znali sklepienia łukowe,
- nauczyli się wytapiać szkło.
Na terenie Mezopotamii powstało kilka ośrodków państwowych. Jednym z nich była Babilonia. Stolicą państwa był Babilon leżący nad rzeką Eufrat, w miejscu jej największego zbliżenia do rzeki Tygrys. Obie rzeki połączone były kanałem, zagradzającym dostęp w okolice miasta. Obronność Babilonu gwarantowały potężne, grube mury. W mieście zbudowano wiele wspaniałych świątyń i pałaców z cegły. Domy uboższych ludzi wykonane były z trzciny, której było tu pod dostatkiem.
Babilon odgrywał ważną rolę jako miasto handlowe, przynosząc ogromne zyski jego mieszkańcom. W celu ułatwienia wymiany handlowej Babilończycy wprowadzili jednostkę wagi i długości. Miarą długości był łokieć (około 1/2 metra). Jednostką wagi była mina (około 1/2 kg), a większą talent (60 min). Babilończycy nie znali pieniędzy i za towar płacili bryłkami kruszcu - złota lub srebra.
Babilonia była monarchią despotyczną. Władza króla była nieograniczona. On decydował o wszystkich sprawach państwa, a od poddanych wymagał bezwzględnego posłuszeństwa. Społeczeństwo babilońskie było zróżnicowane. Dzieliło się na ludzi wolnych i niewolników. Wśród wolnych występowali „wysoko urodzeni” i wolni „ubodzy”, traktowani gorzej.
Największym spośród władców Babilonii był Hammurabi (XVIII w. p.n.e.). Uważał on, że władzę nad Babilonią dali mu sami bogowie.
Zasługą króla Hammurabiego było wprowadzenie pierwszego w dziejach ludzkości kodeksu prawnego. Na dużym kamiennym słupie (2 1/4 metra) wyryte zostały pismem klinowym prawa. U samej góry znajdowała się płaskorzeźba przedstawiająca boga słońca i sprawiedliwości Szamasza wręczającego zbiór praw stojącemu przed nim królowi. Hammurabi pragnął, aby jego poddani wiedzieli, jak należy postępować, na jaką narażają się karę w przypadku popełnienia niewłaściwego czynu i jak domagać się sprawiedliwości od sędziego.
Prawa te nie były jednakowe dla wszystkich. Określa się je zasadą: „oko za oko, ząb za ząb”. Te surowe prawa usuwały wiele nadużyć.
Mieszkańcy starożytnej Mezopotamii pozostawili po sobie wiele cennych zdobyczy i praktycznych umiejętności. Doskonale opanowali sztukę budowy miast. Wznosili potężne i piękne budowle z cegły (zikkuraty, świątynie, pałace), bogato zdobione rzeźbami, płaskorzeźbami i mozaikami. Wyznawali wiarę w wielu bogów (wielobóstwo). Tu, na Bliskim Wschodzie, zrodziły się wierzenia o wieży Babel i potopie.
Czy wiesz, że...
Do siedmiu cudów świata zaliczano w starożytności tzw. „wiszące ogrody” królowej Semiramidy, założone przez nią na tarasach pałacu w Babilonie.
Ludy te wytworzyły pismo zwane klinowym. Składało się ono z wielu tysięcy znaków. Około 3800 lat temu w Babilonii powstał pierwszy w dziejach ludzkości zbiór praw - Kodeks Hammurabiego.
Babilończykom zawdzięczamy rozwój nauk: matematyki, astronomii i medycyny. Byli oni wynalazcami zegara słonecznego i kalendarza. Podzielili rok na 12 miesięcy, miesiące na tygodnie i dni. Wprowadzili podział doby na 24 godziny, godziny na 60 minut i minuty na 60 sekund. Jako pierwsi zastosowali zatem system sześćdziesiętny, którym posługujemy się do dziś. Również osiągnięcia techniczne ludów starożytnej Mezopotamii były imponujące. Rozwinęły one system nawadniający - sieć kanałów i grobli, dzięki czemu mogły osiągać lepsze plony. Mieszkańcy Mezopotamii wprowadzili ulepszenia w dziedzinie komunikacji (łodzie, barki). Posiedli wiedzę o wytapianiu metali (miedzi i cyny) i produkcji kolorowego szkła. Na Wschodzie powstało teżpierwsze koło garncarskie. Babiloński system miar i wag rozpowszechnił się na inne kraje, co znacznie ułatwiło wymianę handlową z sąsiadami.
Najważniejsze informacje
Czas powstania cywilizacji, położenie: ok. 5500 lat temu, dorzecze Eufratu i Tygrysu (stąd inna nazwa Mezopotamii: Międzyrzecze).
Ustrój państwa: monarchia despotyczna, największym spośród władców był Hammurabi, żyjący w XVIII w. p.n.e.
Religia: wielobóstwo, wydarzenia w Mezopotamii zainspirowały prawdopodobnie autorów Starego Testamentu do stworzenia historii o potopie i o wieży Babel.
Warstwy społeczne: ludzie wolni („wysoko urodzeni” i „ubodzy”), muszkenowie (ludzie królewscy, uzależnieni od władcy), niewolnicy.
Kodeks Hammurabiego: zasługą króla Hammurabiego było wprowadzenie pierwszego w dziejach ludzkości kodeksu prawnego. Prawa wydane przez niego były bardzo surowe („oko za oko, ząb za ząb”) i niesprawiedliwe, chroniło możnych, wysoko urodzonych.
Wynalazki: pismo klinowe, zegar słoneczny, kalendarz, koło garncarskie, system miar i wag, system sześćdziesiętny.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.