Sytuacja liryczna, ukazana w wierszu, to zabawa na karuzeli ustawionej gdzieś na peryferiach miasta w czasie niedzieli, jarmarku, a może odpustu. Osoba mówiąca w tekście jest obserwatorem stojącym w jednym miejscu i przypatrującym się ruchowi karuzeli, dowodzą tego fragmenty „- białe konie / - bryka / - czarne konie / - bryka itd.”, „-
szóstka koni / - one / szóstka koni - one” rejestrujące przesuwanie się kolejnych elementów przed jego oczami. W utworze zostaje przedstawiona jedna tura przejażdżki: kobiety wsiadają, karuzela rozpędza się powoli, obroty nabierają tempa, potem stopniowo zwalniają, aż do zatrzymania.
Wrażenie ruchu, wirowania osiągnięte zostało poprzez zastosowanie:
- czasowników wyrażających ruch: „ruszyć”, „migać”, „kręcić”,
- powtórzeń: „madonny / madonny, sześciokonnych / ściokonnych”,
- rymów męskich: - „min - lin”,
- rymów żeńskich: - „madonny - konny”, „ziemią - drzemią”,
- współbrzmienia samogłosek: np. „farbki - maści”.
A jego spowolnienie:
- przez bezpośrednią informację: „I coraz wolniej karuzela”,
- rozbicie wyrazów na cząstki: „I peryfe / rafa // elickie”, „przed / mieścia”.
Obserwator oddaje nie tylko ruch karuzeli, ale i dźwięki towarzyszące tej zabawie:
- „Wsiadajcie, madonny / madonny / do bryk sześciokonnych / ...ściokonnych” (słychać nawoływania mężczyzny obsługującego karuzelę, namawiającego do przejażdżki);
- „Lata dokoła / Gramofonowa / Płyta / Taka / płyta...” (zabawie towarzyszy muzyka gramofonowa);
- „Magnifikat” - określenie radosnej pieśni dziękczynnej, którą śpiewa w Ewangelii św. Łukasza Maria Panna służy tu oddaniu atmosfery niewymuszonego śmiechu, radosnego uczestnictwa w zabawie.
Obserwator tej jarmarcznej zabawy nie jest jednym z mieszkańców przedmieścia, ale akceptuje jej formę, a poprzez skojarzenia (aluzje) z twórcami kultury wysokiej (Rafael Santi i Leonardo da Vinci, sztuka prerafaelicka) uwzniośla ją, dowartościowuje. Podobnemu celowi służy nazwanie kobiet z przedmieścia, jeżdżących ze swymi dziećmi na karuzeli „madonnami”, są one równie dostojne, piękne i majestatyczne jak Madonny z dzieł wielkich mistrzów.
Wspomnieć tu należy także o warstwie malarskiej wiersza. Bryki malowane „w trzy ogniste farbki”, trzy maści koni „od sufitu / od dębu / od marchwi” (tj. biały, czarny, czerwony) nasuwają skojarzenie ze sztuką ludową, operującą jaskrawą barwą, nieco topornym kształtem i konwencjonalnym motywem zdobniczym („I gorejące wzory bryk / kwiecisto-laurkowe”). Postać mówiąca, sytuując je w bezpośrednim sąsiedztwie dzieł kultury wysokiej, nobilituje ją, podkreśla, że jest pełnowartościową częścią kultury narodowej.
Miron Białoszewski, zgodnie ze swym założeniem, szukał źródła inspiracji w otaczającej go rzeczywistości. Rzeczy całkiem zwyczajne jak karuzela z przedmieścia - nieco tandetna, jaskrawie pomalowana posłużyła poecie do stworzenia przekonywającego obrazu autentycznej zabawy zwykłych szarych, „prowincjonalnych” ludzi, którym obce są zachwyty nad dziełami mistrzów.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.