Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Przesuwające się masy lodowe i związane z nimi wody przekształcają rzeźbę obszarów okołobiegunowych oraz zlodowaconych gór. Lód lodowcowy może oddziaływać bezpośrednio lub pośrednio na ukształtowanie terenu. Rzeźba powierzchni Ziemi powstała na skutek bezpośredniego oddziaływania lodu nosi nazwę rzeźby glacjalnej.
Ogromne przesuwające się masy lodu niszczą powierzchnię Ziemi. Proces ten to erozja glacjalna lub egzaracja. Formami egzaracyjnymi są:
- cyrk (kocioł) polodowcowy - zagłębienie powstałe w miejscu pola firnowego lodowca po wytopieniu się lodu. Z trzech stron otoczony jest przez ściany skalne. W miejscu gdzie lód z pola firnowego przechodził w jęzor lodowcowy, znajduje się rygiel skalny. Obecnie w cyrkach zalanych przez wodę utworzyły się jeziora (np. stawy tatrzańskie i karkonoskie);
- dolina U-kształtna (żłób polodowcowy) - w przekroju poprzecznym przypomina literę U. Dno doliny jest płaskie, a zbocza bardzo strome. Są to doliny V-kształtne lub płaskodenne przekształcone przez jęzor lodowca. W Polsce tego typu doliny znajdują się w Tatrach;
- dolina zawieszona (wisząca) - boczne żłoby polodowcowe występują wysoko nad dnem doliny głównej. Płynąca nimi woda tworzy wodospady (np. Wodogrzmoty Mickiewicza w Tatrach). W dolinach bocznych były mniejsze jęzory lodowcowe, w związku z tym mniejsze były rozmiary egzaracji. Dodatkowo boczne jęzory lodowcowe uchodziły do większej doliny, która już częściowo była wypełniona lodem;
- mutony (barańce) - pagórki skalne przekształcone przez przesuwający się lodowiec. Cechują się asymetrią stoków. Od strony nasuwającego się lodu stoki są łagodne, a od strony przeciwnej strome. Mutony są często spotykane na dnie żłobów polodowcowych;
- wygłady - są to powierzchnie skalne ogładzone przez przesuwający się lód. Występują przeważnie na ryglach zamykających cyrki polodowcowe, na łagodnych stokach mutonów oraz na dnie żłobów polodowcowych.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.