Warto zwrócić uwagę na tytuł wiersza: sprawiedliwość to pojęcie abstrakcyjne. Trudno sformułować jego definicję. Nie znajdziesz takiej definicji nawet w Słowniku języka polskiego. Są tam za to wyjaśnione sformułowania typu: sprawiedliwość społeczna, wymierzyć sprawiedliwość. Potocznie mówimy: podzielić sprawiedliwie - podzielić równo; wydać sprawiedliwy sąd - wydać sąd obiektywny, bezstronny. Można sformułować następującą definicję sprawiedliwości - bezstronności, obiektywizmu: być sprawiedliwym sędzią tzn. takim, który bierze pod uwagę racje obu stron konfliktu. Pamiętaj, że sprawiedliwość to pojęcie nieodłącznie związane z sądem, winą, karą, nagrodą.
W potocznym rozumieniu sprawiedliwość oznacza równość, to samo dla wszystkich. Podmiot liryczny odrzuca jednak takie rozumienie tego pojęcia, świadczą o tym rozpoczynające się anaforą „gdyby” cztery pierwsze wersy utworu. Formułuje też paradoksalną tezę: „gdyby każdy miał to samo / nikt nikomu nie byłby potrzebny”. Kolejny wers wprowadza apostrofę do „Ty”, tzn. „Boże”, i określa postawę podmiotu lirycznego, który dziękuje za inny, mądry boski porządek świata.
Wiersz jest zakończony puentą: „nierówni potrzebują siebie / im łatwiej zrozumieć że każdy jest dla wszystkich / i odczytywać całość”. Podobnie jak początkowa teza i to podsumowanie brzmi paradoksalnie - na pozór. Nierówność kojarzy się z brakiem, niedoskonałością. Tymczasem według podmiotu lirycznego jest źródłem działań pozytywnych, wyzwala potrzebę kochania, interesowania się drugim człowiekiem, budowania więzów. To Bóg obdarzył nas nierównością, byśmy poczuli potrzebę wzajemnego uzupełniania. W ten sposób świat staje się całością. Taka jest filozoficzna refleksja zawarta w wierszu. Na jej podstawie można sformułować definicję sprawiedliwości Jana Twardowskiego:
Sprawiedliwość - to nagroda Boga dla człowieka. Stwórca jako sprawiedliwy sędzia obdarzył nas wszystkich jakimiś zaletami i wadami, każdy dostał tyle, ile powinien. Sprawiedliwość polega na tym, że mając różne dary w różnych ilościach, możemy się nawzajem dzielić, „wymieniać”, obdarzać. Dzięki boskiej sprawiedliwości świat tworzy harmonijną całość.
Utwór ten nasuwa skojarzenie z hymnem J. Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie..., w którym Bóg jest stwórcą i władcą świata, panem natury, opiekunem i dobroczyńcą, a jego dzieło harmonią i doskonałością. O takim Bogu mówi również J. Twardowski i wyjaśnia, że boska sprawiedliwość nie oznacza równości, lecz indywidualność i różnorodność.
Wiersz jest utworem lirycznym o charakterze dziękczynnej modlitwy, zawiera bowiem zwrot do Boga, podziękowania podmiotu lirycznego za mądrze uporządkowany świat, a w jego treści zawarte są rozmyślania i refleksje o naturze Boga i jego stosunku do człowieka - motywy religijne.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.