Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Człowiek, jako organizm cudzożywny, musi pobierać związki organiczne w postaci pokarmu. Organizm nie może bezpośrednio wykorzystać pokarmu i dlatego musi on zostać poddany przemianom mechanicznym oraz chemicznym. Do przemian mechanicznych należą np.: gryzienie, żucie. Przemiany chemiczne to rozkład pokarmów pod wpływem odpowiednich soków trawiennych na substancje proste, przyswajane przez organizm. Układ, który umożliwia te przemiany, to układ pokarmowy.
| Układ pokarmowy składa się z: | |
|---|---|
przewodu pokarmowego:
|
gruczołów trawiennych:
|
| Odcinki przewodu pokarmowego | Budowa | Zachodzące procesy |
|---|---|---|
| jama ustna i gardło | Jama ustna wysłana jest błoną śluzową; znajdują się w niej: -zęby: 32 zęby stałe, zróżnicowane, |
Rozdrabnianie pokarmu. |
| - język zbudowany z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Na jego powierzchni występują nerwy smakowe w tzw. kubkach smakowych. | Mieszanie pokarmu ze śliną, odbieranie smaku, formowanie kęsów i przesyłanie ich do przełyku. | |
| przełyk | Jest to przewód długości ok. 30 cm, wyścielony od wewnątrz błoną śluzową. W jego ściankach występują mięśnie gładkie. | Skurcze mięśni powodują przesuwanie kęsów pokarmowych do żołądka. |
| żołądek | Workowate rozszerzenie przewodu pokarmowego. Ściana żołądka składa się z błon: śluzowej, mięśniowej i surowiczej. W błonie śluzowej wewnętrznej znajdują się gruczoły wytwarzające kwas solny i enzymy trawienne. | Pokarm zostaje wymieszany z sokiem żołądkowym, produkowanym przez Białko płynne ulega ścięciu i rozpoczyna się jego rozpad. Obecny w żołądku kwas solny zabija bakterie. |
| Jelito cienkie (ok. 5-6 m długości). Składa się z: - dwunastnicy, |
Dwunastnica ma kształt podkowy i mierzy ok. 25-30 cm. Dochodzą do niej przewody z wątroby, doprowadzające żółć oraz przewody z trzustki doprowadzające sok trzustkowy. | Zachodzą w niej główne procesy trawienia pokarmów. |
| - jelita czczego, - jelita krętego. |
Na wewnętrznej ściance jelita znajduje się bardzo duża ilość kosmków jelitowych, zwiększających powierzchnie wchłaniania składników pokarmowych. | Wchłanianie do krwi i limfy strawionych składników pokarmowych, takich jak: glukoza, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, sole mineralne, witaminy. |
| Jelito grube i odbytnica (mają długość ok. 130-1 50 cm) | Brak kosmków jelitowych. W ściankach jelita występują mięśnie podłużne. | Zagęszczenie resztek pokarmowych przez odwodnienie. Częściowy rozkład resztek pokarmowych przez bakterie. Wydalanie kału. |
Zęby - ułożone są w dwa łuki zębowe:
- górny zwany szczękowym
- dolny zwany żuchwowym
Ząb składa się z:
- korony - wystaje do jamy ustnej, jej powierzchnia pokryta jest twardym szkliwem,
- szyjki - występuje między koroną a korzeniem,
- korzenia - osadzony w zębodole, pokryty jest są kostniwem
Wnętrze zęba stanowi komora zębowa przechodząca w kanał korzenia. Komora zębowa wypełniona jest miazgą zębową, do której dochodzą naczynia krwionośne i nerwy.
W uzębieniu człowieka wyróżnia się cztery rodzaje zębów:
- siekacze - płaskie i ostre, odcinają kęsy pokarmu,
- kły - szpiczaste, u zwierząt drapieżnych służą do chwytania i przytrzymywania zdobyczy,
- przedtrzonowe - duże i płaskie, służą do żucia pokarmu,
- trzonowe - największe z zębów mają kształt czworoboku, żują i kruszą pokarm.
Wzór zębowy uzębienia mlecznego
2 . 1 . 2 . . 2 . 1 . 2
2 . 1 . 2 . . 2 . 1 . 2
W uzębieniu mlecznym brak jest zębów trzonowych
Wzór zębowy uzębienia stałego
3 . 2 . 1 . 2 . . 2 . 1 . 2 . 3
3 . 2 . 1 . 2 . . 2 . 1 . 2 . 3
Czy wiesz, że...
Szkliwo jest najtwardszą substancją organizmu.
Trawienie chemiczne pokarmów jest to złożony proces, przebiegający przy udziale enzymów, które uczestniczą w rozkładzie składników pokarmowych na produkty łatwo przyswajalne przez komórki, np.:
a) cukrów złożonych na cukry proste;
b) białek na aminokwasy;
c) tłuszczów na glicerol i kwasy tłuszczowe.
Proces ten odbywa się w: jamie ustnej, żołądku, dwunastnicy.
| Przewód pokarmowy | Gruczoły trawienne | Produkowany enzym | Rola |
|---|---|---|---|
| Jama ustna | trzy pary ślinianek:
|
ptialina (amylaza ślinowa) | trawienie skrobi |
| Gardło i przełyk | - | - | połykanie i przesuwanie pokarmu do żołądka |
| Żołądek | gruczoły w ścianie żołądka | podpuszczka, pepsyna | ścina białko, rozpoczyna trawienie białek |
| Dwunastnica | wątroba ma przewody łączące z dwunastnicą | - | wytwarzanie żółci, która rozbija tłuszcze na drobne kropelki |
| trzustka - ma przewody łączące z dwunastnicą | lipaza | trawienie tłuszczów | |
| amylaza | trawienie cukrów | ||
| trypsyna | trawienie białek | ||
| Jelito cienkie | - | - | wchłanianie mleczka pokarmowego |
| Jelito grube | - | - | wchłanianie wody i soli mineralnych |
| Odbyt | - | - | tworzenie kału wydalanie kału |
Zapamiętaj!
Żółć nie jest enzymem. Zawiera ona głównie sole kwasów żółciowych, które zmniejszają napięcie powierzchniowe i rozbijają tłuszcze, przez co ułatwiają lipazie rozkładanie tłuszczów.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
.jpg)
Ciekawostki (1)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.
Ostatnio jestem w temacie właśnie budowy i działania układu trawiennego. Jakiś czas temu przysporzył mi problemów, dlatego zaczęłam się edukować.
Najlepsza odpowiedź