Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Starożytnej Grecji zawdzięcza Europa powstanie i rozwój filozofii. Początki myśli filozoficznej pojawiły się w Grecji w VII w. p.n.e., najpełniejszy zaś rozkwit nauki przypada na IV w. p.n.e. Pierwotnie filozofia miała charakter prawie wyłącznie kosmologiczny, zajmowała się wyjaśnianiem powstania świata, ale także i bogów. Potem pojawiło się zainteresowanie człowiekiem, w ostatniej fazie rozwoju (I w. p.n.e. - V w. n.e.) nastąpiło zbliżenie do religii. Jednym z najwybitniejszych filozofów V w. p.n.e. był Sokrates, który cen trum swojej myśli uczynił człowieka. Uważał on, że celem każdej jednostki jest szczęście i pożytek, które zapewnić może jedynie dobro. Najwyższym dobrem według Sokratesa była cnota, na którą składały się podstawowe wartości moralne, przynależące jedynie rodzajowi ludzkiemu, takie jak: sprawiedliwość, odwaga itd. Cnota, będąca najwyższą wartością, utożsamiana była ze szczęściem i wiedzą. Zdobywając wiedzę, człowiek zyskuje szczęście, a z nim dobro i pożytek. Sokrates nie wykładał swych poglądów na piśmie. Rozmawiając na ulicach i placach Aten z uczniami i przypadkowymi słuchaczami, starał się w drodze dyskusji doprowadzić rozmówcę do poznania prawdy.
Odniesienie do filozofii sokratejskiej odnaleźć można w dwóch największych systemach stworzonych przez Platona i Arystotelesa. Platon (V w. p.n.e.) był twórcą filozofii idealistycznej, zakładającej, iż oprócz przemijających bytów realnych istnieją trwałe i niezmienne byty idealne, będące jedynymi prawdziwymi bytami. Świat realny jest odwzorowaniem świata idei. Teza ta pociągnęła za sobą przekonanie o dualizmie (dwoistości) bytu i człowieka. Platon głosił wyższość duszy nad ciałem, wiedzy wrodzonej, rozumowej nad zmysłową. Za właściwy cel człowieka uznawał dążenie do wartości idealnych i trwałych. Utożsamiał dobro i piękno z prawdą, szczególne znaczenie przypisywał cnocie i miłości, pojmowanej jako dążenie duszy do wiecznego posiadania dobra i szczęścia.
Arystoteles był uczniem Platona i, mimo odmienności idei, przyjął od swego poprzednika wiele założeń. Odrzucił platońską teorię bytu idealnego, zakładając, że jedynym bytem prawdziwym są jednostkowe rzeczy, w których szukać należy ich ogólnej istoty. Poznanie według Arystotelesa odbywa się za pomocą rozumu i zmysłów. W przeciwieństwie do Platona filozof uznawał, iż nie ma pojęć wrodzonych, umysł jest nie zapisaną tablicą, która zapełnia się w procesie postrzegania rzeczywistości. Wiedza zmysłowa prowadzi do poznania rozumowego. Właściwym celem człowieka nie jest cnota, ale szczęście rozumiane nie jako przyjemność, lecz życie godne człowieka, rozumne i pełne cnoty. Od Arystotelesa pochodzi podział filozofii, wyróżnienie logiki, opracowanie psychologii oraz nowe pojęcie Boga, rozumu, materii, formy itd.
W okresie hellenistycznym (III w. p.n.e.) powstały dwie nowe znaczące szkoły: epikurejska i stoicka.
Twórcą szkoły stoickiej był Zenon z Kition. Jej założenia były kontynuowane w rzymskiej myśli filozoficznej, reprezentowanej przez Senekę i Marka Aureliusza. Stoicy odrzucili dualizm ciała i ducha, Boga i świata i przyjęli, że świat jest jednolity, materialny i doskonały. Najważniejsze miejsce w tej filozofii zajęła etyka. Za najwyższe szczęście i dobro człowieka uznali cnotę. Uważali, że człowiek, który nie jest w stanie zapanować nad okolicznościami zewnętrznymi, powinien się od nich uniezależnić. Aby to osiągnąć, każdy musi panować nad sobą, żyć w zgodzie z ogólnie pojętą naturą i kierować się w życiu nie emocjami, ale rozumem. Tylko tak prowadzone, cnotliwe życie daje wolność i szczęście. Ideałem stoików był mędrzec, żyjący rozumnie, cnotliwie, a przez to bogaty wewnętrznie i wolny. Mędrzec nie powinien poddawać się afektom, czyli namiętnościom, musi zobojętnieć na emocje i uczucia (głównie smutek) i nie przywiązywać się do dóbr materialnych. W potocznym rozumieniu mianem postawy stoickiej określa się za chowanie dystansu wobec radosnych i smutnych wypadków losowych oraz surowe przestrzeganie zasad cnoty w życiu.
Epikureizm stworzony został przez Epikura w tym samym czasie co stoicyzm. Epikurejczycy uważali, iż celem życia człowieka jest szczęście, które utożsamiali z osiągnięciem przyjemności. Przeciwieństwem tego stanu było nieszczęście, wynikające z doznawania cierpień. Zdrowie ciała i spokój duszy zapewniały radość. Epikur, wychodząc z założenia, że życie ludzkie jest krótkotrwale, uważał, iż należy z niego korzystać wtedy, kiedy jest nam dane. Stąd wzięło się słynne hasło „carpe diem” - chwytaj dzień. Ponieważ potrzeby człowieka nigdy nie zostaną zaspokojone, Epikur uznał, że najwyższą formą szczęścia jest unikanie cierpienia i wyzbywanie się potrzeb. Cnota i rozum są jedynie środkami do szczęścia i same w sobie nie są najwyższym dobrem. Epikur uznawał istnienie bogów, ale odmawiał im zdolności jakiejkolwiek ingerencji w sprawy świata. Człowiek uwolniony od przesądów religii powinien realizować swe szczęście na ziemi, prowadząc życie mądre, cnotliwe i sprawiedliwe. Filozofia Epikura oparta była na hedonizmie; cnota, rozum i przyjaźń służyły jedynie uzyskaniu indywidualnej przyjemności. Wewnętrzny spokój, rozumne i cnotliwe życie prowadzą do osiągnięcia osobistego szczęścia, które z kolei przyczynia się do szczęścia ogółu.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.