Nadrzędnym tematem utworu jest miłość rozumiana jako uczucie idealne, platoniczne i nieszczęśliwe. Jak pisał J. W. Goethe w przedmowie do drugiego wydania powieści: „Takiej miłości każdy młodzian czeka. Tak być kochaną chce każda dziewczyna”. Według poglądów Platona, miłość jest związkiem dwojga przeznaczonych sobie istot, połówek jednej duszy istniejącej kiedyś w podniebnej przestrzeni. Romantycy widzą miłość jako najwyższą wartość, ale jednocześnie ideał niemożliwy do zrealizowania. Cierpienie wynikające z doświadczenia nieszczęśliwej miłości pozwala romantykowi głębiej zrozumieć człowieka i świat. Paradoksalnie przeżywany ból wcale nie odstręcza od miłości, bo bez niej żyć już nie sposób. Uczucie Wertera musi pozostać niespełnione, gdyż jego wybranka ma narzeczonego, którego prawdziwie kocha. Okoliczność ta, niesprzyjająca rozwojowi sytuacji, sprawia, iż bohater przeżywa swoje uczucie w duszy i w myślach. Miłość do Lotty staje się dla Wertera najświętszą wartością, jedyną treścią jego życia i przyczyną głębokiego cierpienia. W liście do przyjaciela pisze: „Nie znam już innej modlitwy jak do niej (...) wszystko dookoła widzę tylko w związku z nią (...). Nie widzę cierpieniu temu kresu prócz grobu”. Wszystkie wątki i epizody powieści podporządkowane zostały naczelnemu tematowi - miłości. Tragiczne, nie spełnione uczucie, prowadzić może do obłędu (opowieść Wertera o spotkaniu z szalonym), morderstwa (historia parobka, który zabił swego rywala) lub do samobójczej śmierci (przypadek głównego bohatera). Miłość jest dla Wertera chorobą, uczuciem nie podlegającym ludzkiej woli; prawdziwi kochankowie, przeznaczeni sobie, nie mogą uciec przed swoim losem, ich dusze zostały połączone na zawsze. Żegnając się z Lotta, Werter zapewniają: „Zobaczymy się znów (...) rozpoznamy się pod wszystkimi postaciami”. Dla Wertera silne, namiętne, władające całą duszą i umysłem uczucie oznacza pełnię człowieczeństwa, najwyższe natężenie ludzkiego ducha, ale równocześnie stanowi siłę destrukcyjną, niszczącą psychikę zakochanego i sprowadzającą na niego nieszczęście. Przez swoją nieosiągalność Lotta stanowi idealny obiekt tak pojmowanego uczucia. Koncepcja romantycznej miłości, ukazana w Cierpieniach młodego Wertera, znalazła żywy oddźwięk zarówno w literaturze romantyzmu, jak i w życiu obyczajowym epoki.
Cierpienia młodego Wertera to powieść epistolarna, w formie listów, pisanych przez tytułowego bohatera do przyjaciela, Wilhelma. W skład utworu wchodzą także dwa listy Wertera do Lotty i jeden do Alberta. Kompozycyjną całość nadaje powieści otwierająca ją nota „wydawcy” oraz jego narracja umieszczona na końcu, będąca informacją o ostatnich dniach życia bohatera. W tekst powieści wkomponowany został fragment Pieśni Osjana (cykl poematów Jamesa Macphersona, poety szkockiego, opublikowany jako rzekomy zabytek literatury celtyckiej), które Werter czyta Lotcie. Listy bohatera cechuje różnorodność, zarówno pod względem artystycznym, jak i tematycznym. Obok krótkich, rzeczowych informacji, pojawiają się opisy uczuć i stanów wewnętrznych bohatera. Wypowiedzi Wertera mają charakter bardzo intymny, osobisty; forma listu umożliwiła ukazanie pełnego psychicznego portretu bohatera.
Powieść epistolarna szczególną popularność zyskała w wieku XVIII, głównie dzięki twórczości S. Richardsona i J. J. Rousseau (Nowa Heloiza). Goethe nie wzorował się jednak na swoich poprzednikach, a jego powieść ma charakter oryginalny. Na nieomal dramatyczną kompozycję składa się ekspozycja, akcja, prowadząca do punktu kulminacyjnego, a następnie do tragicznego rozwiązania. Tematem powieści jest, jak pisał sam J. W. Goethe, historia „pewnego młodego człowieka, obdarzonego głębokim, czystym uczuciem i prawdziwą zdolnością do refleksji”, który „zrujnowany wewnętrznie nieszczęśliwymi namiętnościami, szczególnie pewną miłością bez końca, pakuje sobie kulę w łeb”.
Cierpienia młodego Wertera to powieść nowatorska, poruszająca problem wielkiej namiętności i stawiająca w centrum uwagi człowieka i jego skomplikowaną psychikę.
Ukazanie się Cierpień młodego Wertera znalazło żywy oddźwięk wśród czytelników i krytyków. Utwór doczekał się entuzjastycznych recenzji, ale i słów potępienia, głównie ze strony duchowieństwa. Powieść wywarła ogromny wpływ na życie obyczajowe epoki. Werter i Lotta znaleźli licznych naśladowców. Werteryzm stał się typowym rysem wczesnego europejskiego romantyzmu.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.