Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: kronika
Kronika powstała w czasie pobytu Galla na dworze Krzywoustego, a więc prawdopodobnie w latach 1113-1116.
1. Ukazanie chwały i szlachetności Bolesława Chrobrego.
2. Opis śmierci Chrobrego wygłaszającego proroctwo dotyczące przyszłości Polski.
3. Pieśń o śmierci Bolesława Chrobrego.
4. Opis obrony Głogowa kierowanej przez Bolesława Krzywoustego.
5. Bezskuteczność podstępów wojsk cesarskich wobec waleczności głogowian i czujności Krzywoustego.
Kronika Galla Anonima ma kompozycję ramową - rozpoczyna ją i zamyka relacja o cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego, który jest głównym bohaterem dzieła. Księga I doprowadza historię Piastów do momentu narodzin Bolesława Krzywoustego. Wypełniają ją przede wszystkim opisy panowania dwóch jego imienników. Bolesław Chrobry jest ideałem władcy, do którego powinien dążyć Krzywousty. Przekonanie to jest podkreślone w opisie śmierci Chrobrego, który w ostatnich swych słowach, po udzieleniu radzie poufnych zarządzeń co do kierowania państwem, przepowiedział upadek i nędzę swych potomków, które będą przerwane dopiero narodzinami jakiegoś wybitnego Piasta. Miał to być według autora Kroniki Krzywousty. Upadek Polski po śmierci Chrobrego podkreśla Pieśń o śmierci Bolesława, dająca wyraz przeświadczeniu, że wraz ze śmiercią króla skończyły się dla Polski dobre czasy i - jak powiedziano już wcześniej - „złoty wiek zmienił się w ołowiany”. Dalsza część Kroniki poświęcona jest Bolesławowi Krzywoustemu. Jego młodość ukazana jest w Księdze II, zaś Księga III opisuje poczynania Bolesława jako władcy Polski. Jednym z najważniejszych jej fragmentów jest opis bitwy pod Głogowem, słynnej z powodu niezwykłego okrucieństwa wojsk cesarza niemieckiego. Cesarz nakazał przywiązać zakładników, wśród których były dzieci obrońców grodu, do machin oblężniczych. Głogowianie jednak, nie oszczędzając swych bliskich, odparli atak m.in. dzięki zastosowaniu takiej broni, jak pociski, strzały, kamienie młyńskie z zaostrzonymi drągami, a także przez polewanie atakujących wrzącą wodą i obrzucanie ich płonącymi głowniami oraz kołami nabijanymi żelazem. Tymczasem Bolesław bez chwili spoczynku kierował obroną Głogowa, którego cesarz nie potrafił zdobyć „ani orężem, ani groźbami, ani podarkami”. Postawa księcia wzbudzała szacunek nawet u nieprzyjaciół. Jak pisze Gall Anonim „Obawiano się Bolesława w dzień i w nocy, ciągle mając go w pamięci, nazywano go Bolesławem, który nie śpi”.
Mieszko był odważnym i dzielnym księciem, jednak był poganinem, miał siedem żon, a chciał poślubić księżniczkę chrześcijańską z Czech, Dąbrówkę. Jednak ona odmówiła, żądając, aby Mieszko został chrześcijaninem. Ten przyrzekł, że przyjmie chrzest, wtedy to Dąbrówka z licznym orszakiem przybyła do Polski.
Gall opisuje ziemie polskie, jest to obszar bardzo rozległy, kraj lesisty, ale obfitujący w złoto, srebro, chleb, mięso, ryby, miód, chociaż wielokrotnie atakowany przez nieprzyjaciół, nigdy nie został pokonany.
Charakterystyka Bolesława Krzywoustego. Pewnego razu wojowniczy Bolesław znalazł się na polowaniu i wtedy został zaatakowany przez Pomorzan. Pomimo przewagi wroga, nie przestraszył się, ale zaczął siać spustoszenie wśród nieprzyjaciół. Kiedy jego wojska przybyły mu na odsiecz, wrogowie zostali już pobici. Żałowano, że zginęło tylu polskich rycerzy szlachetnego rodu, ale Bolesław uważał sobie za zysk tak wielką rzeź nieprzyjaciół.
Relacja z konfliktu między królem Bolesławem Śmiałym a biskupem krakowskim Stanisławem ze Szczepanowa. Gall pisze tylko, że król „za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków”, nie wyjaśnia, o jaką zdradę chodziło.
Szerzej o konflikcie pisze w swojej kronice Wincenty Kadłubek. Według niego Bolesław Śmiały karał surowo żony swoich rycerzy, które pod nieobecność mężów nie dochowały im wierności. Biskup Stanisław próbował go od tego powstrzymać, jednak na próżno. Król wysłał oprawców, aby zgładzili biskupa, jednak nie mieli oni na tyle odwagi, aby to zrobić. Wtedy sam Bolesław zabił duchownego, jego ciało poćwiartował. Wtedy z czterech stron świata nadleciały orły i strzegły ciała zabitego, które w cudowny sposób zostało scalone i pochowano biskupa w kościele św. Michała. Król musiał opuścić Polskę i znalazł schronienie na Węgrzech, tam zaczął oczerniać biskupa, nazywał go ciemiężycielem i szpiegiem. Wkrótce król umarł, a jego jedyny syn Mieszko został otruty, była to kara za śmierć świętego Stanisława.
Kroniki to dzieła historiograficzne (dziejopisarstwo), ponieważ w średniowiecznej literaturze polskiej nie rozwinęła się epika rycerska, to w kronikach opowiadano o władcach i ich czynach. Kroniki weszły do narodowej tradycji, mimo że pisane były po łacinie, ale opowiadały o polskich dziejach.
W kronikach to samo wydarzenie może być przedstawione w odmienny sposób. Takim przykładem jest relacja na temat śmierci biskupa Stanisława. Gall mówi o tym wydarzeniu w sposób bardzo ogólnikowy, nikogo jednoznacznie nie osądza „My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla...”. Inaczej wydarzenie przedstawił Kadłubek, który z wielką niechęcią nakreślił portret króla, nazywając go bezbożnikiem, świętokradcą. Kadłubek stanął po stronie biskupa i przedstawił go jako obrońcę chrześcijańskiej etyki, człowieka świętego. Także i postać samego Bolesława Śmiałego została przedstawiona w różnym świetle. W dziele Galla król jest waleczny, odważny, liczy się dla niego tylko dobro kraju, nie żałuje swoich rycerzy, którzy polegli w walce z Pomorzanami, bo dzięki nim mógł pokonać wroga. Kadłubek jest niechętny królowi, nazywa go okrutnikiem, tyranem, zarzuca mu pychę i wyniosłość.
W obydwu dziełach odmienny jest również sposób narracji. Gall opisując wydarzenia jest powściągliwy w wyrażaniu swoich uczuć, natomiast relacja Kadłubka nacechowana jest emocjonalnie, o czym świadczą liczne epitety określające władcę.
Czas powstawania poszczególnych dzieł, kontekst polityczny, możliwości autorów w dotarciu do źródeł wiedzy są przyczyną różnic w ocenie tego samego wydarzenia. Kadłubek był twórcą silnie związanym z kręgami duchowieństwa, toteż śmierć biskupa Stanisława była, nie tylko dla niego, wydarzeniem istotnym. Gall niektóre fakty historyczne wolał przemilczeć.
Zarówno Kronika Galla, jak i Kadłubka różnią się od dzieła Długosza, który przede wszystkim korzystał z materiałów źródłowych, zaś przekazy ustne i legendy traktował jako ich uzupełnienie.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.