Średniowieczna filozofia podporządkowana została teocentryzmowi, czyniącemu ośrodkiem zainteresowania Boga i życie wieczne. Początkowo (do VI wieku) rozwijająca się równolegle z ideami pozachrześcijańskimi, dzięki ustaleniom ojców Kościoła utrwalała swoje wpływy.
Właściwą filozofię chrześcijańską określa się mianem scholastyki. Termin pochodzi od wyrazu „szkoła” (łac. schola). Kierunek ten, wierny wobec niektórych elementów tradycji starożytnej (Arystotelesa), swoje idee podporządkował chrześcijańskim dogmatom wiary. Drogą rozumowych spekulacji objaśniano i uzasadniano prawdy religijne. Za ojca scholastyki uznaje się św. Anzelma, który głosił, że do właściwego poznania prawdy konieczna jest wiara i rozum. Syntezą i hasłem jego poglądów była „wiara poszukująca zrozumienia”. Wiara jest normą dla rozumu, który może ją tylko uzasadniać. Jak pisał sam filozof: „Chrześcijanin powinien przez wiarę dojść do zrozumienia, a nie przez zrozumienie do wiary”.
Św. Augustyn, żyjący na przełomie IV i V wieku, w swojej filozofii nawiązywał do platońskiego idealizmu. Ośrodkiem myśli uczynił Boga: jego pogląd na świat miał charakter teocentryczny. Uznawał oddzielność i równorzędność istnienia ducha oraz ciała, Boga i stworzenia, uczucia, woli i rozumu (dualizm) oraz wyższość ducha nad materią. Augustyn celem człowieka uczynił poznanie Boga i własnej duszy, które w najdoskonalszy sposób odbywało się bezpośrednio, intuicyjnie, bez rozumowania, dzięki boskiej łasce i oświeceniu. Rozum i wiara wzajemnie uzupełniają się w procesie poznania: „Zrozum, byś mógł wierzyć, wierz, byś mógł zrozumieć”. Filozofię św. Augustyna cechował subiektywizm, dualizm i woluntaryzm (uznanie, że właściwą naturą człowieka jest wolna wola). Konsekwencją takiego podejścia jest przekonanie o sprzecznościach tkwiących w człowieku, w wewnętrznym jego rozdarciu i niepokoju. Zgodne z duchem augustynizmu były np. praktyki ascetyczne (niszczenie ciała w imię przewagi i rozwoju ducha).
Św. Tomasz z Akwinu żył w wieku XIII. Inspiracją dla jego myśli stała się filozofia Arystotelesa. Tomasz, oddzielając pojęcia rozumu i wiary, przedmiotem badań pierwszego uczynił filozofię, a drugiego teologię. W przeciwieństwie do św. Augustyna, istnienia Boga nie uznawał za tezę oczywistą, daną człowiekowi z góry, ale prawdę wymagającą rozumnego, opartego na doświadczeniu dowodzenia. Negując augustiański dualizm duszy i ciała, filozof ten zakładał fizyczną jedność człowieka. Inaczej niż św. Augustyn, głosił pierwszeństwo rozumu przed wolą. Podstawowymi wyznacznikami jego filozofii były: obiektywizm, odrzucenie dualizmu ciała i duszy, intelektualizm i empiryzm (odwołanie się do doświadczenia jako metody poznania). Istotne w jego koncepcji jest przekonanie o istnieniu hierarchii bytów i określonym miejscu człowieka danego stanu w tej hierarchii. Z filozofią św. Tomasza zgodne są ustrojowo-prawne koncepcje drabiny feudalnej oraz zasady scholastyki.
Św. Franciszek z Asyżu, żyjący na przełomie XII i XIII wieku, głosił idee radosnej wiary, wspartej wszechogarniającą miłością do człowieka i całego stworzenia (zwierząt i przyrody). Naczelnymi założeniami postawy franciszkańskiej było miłosierdzie, ubóstwo i braterstwo.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.