Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Głównym bohaterem Pamiętników jest sam autor, uczestnik wojen, pewny siebie żołnierz, nie pozbawiony fantazji i brawury, wnikliwy obserwator życia mieszkańców innych państw. Okrutny dla wrogów, jest znakomitym kompanem dla przyjaciół, zarówno „do bitki jak i do wypitki”. Jako ziemianin i gospodarz troszczy się o swój dobytek, ale jednocześnie jest pazernym i chciwym pieniaczem, skorym do zwad i kłótni sąsiedzkich, porywczym i nieprzewidywalnym w swoich działaniach szlachcicem. Wzorem osobowym dla Paska jest typowy polski Sarmata, którego wady stara się autor w swoich wspomnieniach omijać. Dla wychowanego w ciężkich warunkach i dorastającego w latach wojen autora przemoc w zatargach zdaje się być czymś normalnym i naturalnym, wręcz przejawem swoistej fantazji i odwagi) graniczącej nieraz z brawurą. Bohater Pamiętników nade wszystko miłuje swoje przywileje szlacheckie, szczególnie zaś „złotą wolność”. Narrator, zafascynowany osobowością swojego bohatera, buduje jego portret, dokonując odpowiedniej selekcji materiału, pomijając niechlubne czyny i zbyt negatywne cechy charakteru. Z Pamiętników Paska wyłania się postać typowego szlachcica-Sarmaty, awanturnika, pieniacza, zawadiaki, ale i odważnego żołnierza, troskliwego i gościnnego gospodarza, prawowitego obywatela.
W okresie późnego baroku ze szczególną intensywnością rozwija się sztuka pamiętnikarska. Pamiętniki, utrzymane w formie wspomnień, dzienników czy relacji o charakterze lirycznym, kontynuowane są często w danej rodzinie z pokolenia na pokolenie. Na tle tego typu twórczości najwybitniejszym dziełem są niewątpliwie Pamiętniki Paska, utrzymane w tonie gawędy o sobie samym. Utwór Paska, w trakcie tworzenia którego autor dokonywał wyraźnej selekcji materiału, przeznaczony był w zasadzie dla rodziny i potomnych. Pisarz pragnął stworzyć pozytywny obraz własnej osoby, aprobowany zarówno przez współczesnych, jak i przez przyszłe pokolenia. Pamiętniki są utworem niejednorodnym gatunkowo: obok relacji typowo dziennikarskich występuje opowieść stylizowana na gawędę, a także styl charakterystyczny dla romansów. Pasek miesza wydarzenia prawdziwe i zmyślone, poszczególne fakty zyskują kształt barwnych anegdot o wyraźnej konstrukcji artystycznej. W prostej, gawędziarskiej, pełnej szczegółów narracji autor w sposób niezwykle plastyczny i dynamiczny ukazuje swoje wojenne przygody oraz codzienne życie szlachcica-ziemianina. Jędrny, niekiedy rubaszny język, którego styl urozmaicają przysłowia i makaronizmy, stanowi o barwności narracji. Fantazja i niewątpliwy talent literacki oraz spostrzegawczość pozwalają Paskowi tworzyć zajmującą gawędę, obfitującą w sceny wojenne i obyczajowe, pełne dowcipu, a niekiedy ironii. Autor tworzy także barwne i żywe obrazy codziennego życia szlachty. Dzięki temu Pamiętniki zawierają wierny i bardzo interesujący obraz życia, sposobu myślenia i odczuwania siedemnastowiecznego szlachcica. Z utworu, który niejednokrotnie próbowano odczytywać w kategoriach romansu, wyłania się postać typowego Sarmaty ze wszystkimi jego zaletami i wadami. Ze względu na swoje walory dokumentalne i barwność obrazowania Pamiętniki stały się inspiracją dla wielu twórców epok późniejszych. Bohaterowi utworu Paska zawdzięczają swoje rysy: Jacek Soplica (Pan Tadeusz A. Mickiewicza), Cześnik (Zemsta A. Fredry), a przede wszystkim postaci Trylogii H. Sienkiewicza.
Jan Chryzostom Pasek to przedstawiciel nurtu sarmackiego w literaturze polskiego baroku. U schyłku życia napisał Pamiętniki, w których zawarł wspomnienia z lat 1656-1688. Poświęcone są wojennym losom autora oraz przedstawiają go jako gospodarza i obywatela.
Pamiętnik to relacja autora pisana prozą o wydarzeniach, których był uczestnikiem lub naocznym świadkiem. Swoje wspomnienia o zdarzeniach autor przekazuje z pewnego dystansu czasowego. W Pamiętnikach Paska wydarzenia zostały przedstawione w formie gawędy, gatunek ten charakteryzuje się swobodą w opisywaniu wątków, powtórzeniami, licznymi zwrotami do słuchaczy.
Warstwa językowa Pamiętników cechuje się występowaniem wyrazów, zwrotów zaczerpniętych z języka łacińskiego, jest to makaronizowanie tekstów. Wydarzenia opisywane są językiem barwnym i potocznym.
W Pamiętnikach można wyróżnić liczne epizody, które są frapujące i mogą zainteresować współczesnego czytelnika, na przykład uczestnictwo Paska w przedstawieniu teatralnym, jego opowiadanie o wydrze.
Pamiętniki są ważnym dokumentem umysłowości przeciętnego szlachcica polskiego z XVII wieku. Jest to szlachcic mało wykształcony, o dość specyficznym poczuciu humoru, o czym może świadczyć wspomnienie incydentu, jaki miał miejsce w czasie obrad sejmu, kiedy to został zabity niezadowolony poseł. W utworze można również odnaleźć obraz obyczajowości ówczesnej szlachty, Pasek pisze o handlu zbożem, życiu towarzyskim, czy też gospodarowaniu na roli. Na podstawie pojedynków można też poznać pobożność ludzi okresu kontrreformacji, jest to religijność powierzchowna, którą cechuje dewocja i skłonność do zabobonów.
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska można potraktować jako ważne źródło wiedzy o epoce baroku.
Pamiętniki Paska składają się z dwóch części. Pierwsza obejmuje lata 1656-1666. Autor opisuje w niej swe wojenne losy. W drugiej, rozgrywającej się w latach 1667-1688, przedstawia swoje życie jako ziemianina, gospodarza, obywatela i męża. Zachowany odpis Pamiętników (oryginał zaginął) pozbawiony jest pierwszych 50 stron i zakończenia, w samym zaś tekście również pojawiają się luki. W pierwszej części przedstawia Pasek swoje doświadczenia z okresu walk w czasie potopu szwedzkiego (1656), wyprawy na Węgry (1657), walk w Danii pod dowództwem Stefana Czarnieckiego (1658-59), wojny z Moskwą (1660), oraz wojskowej służby w czasie rokoszu Lubomirskiego (1666) na terenie Rzeczypospolitej. Datą wyznaczającą początek części drugiej jest rok 1667, kiedy to Pasek żeni się z Anną z Remiszowskich Łącką i osiada na wsi. W tej części Pamiętników autor dokonuje większej selekcji materiału. W krótkich często notatkach opisuje kolejne lata życia, z rzadka wspominając o licznych procesach, które przeciwko niemu toczyły się w sądzie. Obszerniej pisze o tym, co lubił i cenił w swoim nowym życiu: pracy gospodarza, polowaniach, obowiązkach obywatelskich.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.