Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Przestrogi dla Polski powstały w czasie trwania Sejmu Czteroletniego. Miały one uzmysłowić szlachcie konieczność podjęcia programu reform i uchwa lenia konstytucji. Kontynuuje tu Staszic poglądy zawarte już w Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego, dostosowując je do zmienionej sytuacji. Podkreśla związki systemu prawa natury z życiem społecznym, zamieszcza więcej wniosków praktycznych. Na plan pierwszy wysuwają się dwie sprawy: ustrój Rzeczypospolitej szlacheckiej oraz koncepcja narodu.
Staszic odcina się od projektu rządów oligarchicznych, choć świadomy jest politycznych realiów i rozumie, że największą rolę w budowaniu nowoczesnego narodu będzie musiała odegrać szlachta. W Przedmowie imieniem narodu polskiego do pierwszego w tym narodzie stanu (czyli właśnie do szlachty) twierdzi, że ten stan nie musi się wcale wyrzekać swoich przywilejów i wolności, a powinien je tylko rozszerzać na całe społeczeństwo. Ma się to dokonać przez uchwalenie całkowicie nowej konstytucji. W kwestii koncepcji narodu Staszic pisze: „Naturalne prawa człowieka postanowił Bóg. Cywilne i polityczne prawa obywatela z tych wnioskiem być powinny”. Dlatego w żadnym państwie nie wolno naruszać praw człowieka, gdyż godziłoby to w prawo narodowe. W rozdziale Do panów, czyli możnowładców Staszic odpowiada na pytanie o przyczyny złego stanu Rzeczypospolitej: „Powiem, kto mojej ojczyźnie szkodzi. Z samych panów zguba Polaków”. To ich samowola doprowadziła do upadku praw, zrywania sejmów, wprowadzenia obcych wojsk, uzależnienia od Rosji, a także do demoralizacji całej szlachty. W rozdziale Rolnictwo Staszic kreśli wstrząsający wizerunek polskiego chłopa, głodnego, schorowanego i wynędzniałego. Od takich właśnie ludzi zależy los Rzeczypospolitej, bo to przecież stan kmiecy utrzymuje wszystkich obywateli. Kolejnym stanem, który nie znajduje odpowiedniego dla siebie miejsca w strukturze społecznej, jest mieszczaństwo. Jego przedstawiciele powinni uzyskać równe prawa obywatelskie, bo tylko wtedy będą mogli rozwinąć handel, rzemiosło, przemysł, które to dziedziny legną u podstaw dobrobytu Rzeczypospolitej.
Fragment zawiera krytykę magnaterii, która w głównej mierze przyczyniła się do upadku Polski. Możnowładcy nie szanowali i nie przestrzegali praw, wykorzystywali ustawy dla własnych korzyści. Takie postępowanie doprowadziło do tego, że Rzeczpospolita obywateli zamieniła się w Rzeczpospolitą łupieżców, zdrajców, krzywoprzysięzców, sprzedawczyków. Druga część fragmentu zbudowana jest z pytań retorycznych, za pomocą których w sposób krytyczny zostali przedstawieni magnaci. To oni nauczyli obywateli zdrady, podstępów, oszukiwali, przekupywali, rozpijali szlachtę, zrywali sejmy, handlowali koroną. Magnaci doprowadzili do upadku kraj i teraz szlachta zmuszona jest sama naprawiać ich błędy.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.