Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Dzieło Modrzewskiego jest traktatem politycznym, czyli należy do gatunku prozy publicystycznej. Cechą charakterystyczną tego typu tekstów jest oddziaływanie i kształtowanie opinii publicznej, przekazują one informacje na temat aktualnych wydarzeń społecznych i politycznych.
Modrzewski rozważa na temat celów i istoty państwa, przedstawiając cechy, jakimi powinien charakteryzować się dobry urzędnik i polityk, musi być rozsądny, rozważny, uczciwy, mądry, nie kierować się prywatą.
Modrzewski w swoim dziele pisze także o niesprawiedliwych prawach, o wojnach i ich skutkach, o potrzebie reform w Kościele, o koniecznych zmianach w szkole.
Traktat Modrzewskiego nie ma charakteru utopijnego, ale odnosi się do konkretnej rzeczywistości, jaka miała miejsce w Polsce w XVI wieku.
Traktat, wyrosły z obserwacji i przemyśleń autora, dotyczący społeczno-politycznej sytuacji Polski, osadzony był głęboko w tradycji antycznej (odwołanie do Cycerona i Arystotelesa) oraz chrześcijańskiej, biblijnej. W poglądach Modrzewskiego odnaleźć można wpływy ówczesnej myśli filozoficznej i politycznej (głównie Erazma z Rotterdamu). Frycz głosił program przebudowy Rzeczypospolitej w scentralizowaną monarchię, w której król, wspomagany przez sprawnie działające urzędy, dbałby o zachowanie społecznej równowagi. Autor domaga się równości wszystkich wobec prawa oraz przyznania chłopom ziemi na własność, a mieszczanom prawa do posiadania gruntów oraz obejmowania urzędów, zarezerwowanych dotychczas dla szlachty. Żądał reformy szkolnictwa oraz uniezależnienia życia re ligijnego i kontroli państwa nad Kościołem. Szczegółowe uwagi zawarł Frycz w kolejnych księgach traktatu.
W pierwszej księdze O obyczajach, będącej w dużym stopniu rozprawą o ludzkiej naturze, Modrzewski odwołując się do Biblii oraz poglądów Erazma z Rotterdamu, zakłada iż w każdym człowieku istnieje naturalne dobro i postuluje konieczność wysiłku, doskonalenia się poprzez wiarę i życie w zgodzie z nieskażoną naturą. Według Frycza dobre obyczaje są gwarantem pomyślności i stabilności państwa, które powinno sprawować kontrolę nad przestrzeganiem zasad moralnych i cnoty. Ukazując źródła panującego zła, szansy poprawy obyczajów upatruje Modrzewski w odpowiednim wychowaniu młodych, wspartym mądrymi rządami króla i urzędów. Ustrojowy ideał, łączący w sobie elementy monarchii, rządów arystokratycznych i demokracji, odnajduje pisarz w biblijnej Księdze Mojżeszowego Prawa. Model państwa stworzony przez Modrzewskiego był praktycznie niemożliwy do zrealizowania, ale wiele z jego postulatów mogło znaleźć swoje zastosowane - nie tylko w warunkach polskich, ale także w innych państwach europejskich.
W księdze O prawach jeszcze raz powraca Frycz do poruszanego w swoim pierwszym utworze problemu równości wobec prawa. Pisarz, odwołując się do biblijnego ideału równości wszystkich ludzi stworzonych przez Boga, żąda jednakowego traktowania przez prawo bez względu na pochodzenie, przestępców, którzy dopuścili się zbrodni „mężobójstwa”. Frycz postuluje także reformę sądownictwa i domaga się wysokich kar dla wrogów Rzeczypospolitej.
Księga trzecia O wojnie zawiera rozważania na temat konieczności reform wojskowych i wzmocnienia obronności państwa. Modrzewski dzielił wojny na sprawiedliwe (obronne) i niesprawiedliwe (zaborcze). W celu uniknięcia konfliktów zbrojnych, państwo powinno dbać o dobre stosunki sąsiedzkie, jednakże na wypadek zagrożenia musi być przygotowane na skuteczną obronę.
W najbardziej kontrowersyjnej, skonfiskowanej przez cenzurę księdze O kościele Modrzewski, stojący na pozycji irenizmu (kierunek, który głosił konieczność religijnego pokoju, znoszącego różnice między wyznaniami) postulował potrzebę dyskusji nad kształtem życia wyznaniowego. Frycz nawoływał do tolerancji i wolności wyznaniowej i postulował reformę instytucji Kościoła.
W ostatniej księdze O szkole domagał się Modrzewski podniesieniem poziomu nauczania, zwiększania wydatków na oświatę, która pełni znaczące funkcje wychowawcze w procesie kształcenia młodzieży. Dostrzegając finansowe nadużycia w Kościele, autor postuluje, aby duchowieństwo brało czynny udział w finansowym utrzymaniu szkół.
Dzieło Frycza Modrzewskiego wywołało w Polsce polemiki i oskarżenia ze strony przeciwników autora. Traktat cieszył się dużym zainteresowaniem w Europie, o czym świadczą liczne przekłady na języki obce. Nowatorstwo myśli Modrzewskiego doceniło dopiero dwieście lat później polskie oświecenie.
O poprawie Rzeczypospolitej składa się z pięciu ksiąg: O obyczajach, O prawach, O wojnie, O Kościele, O szkole. Commentarii (łac. rozważania) to utwór o charakterze retoryczno-publicystycznym, uprawiany już w starożytnym Rzymie.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.