Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Termin humanizm (łac. humanus - ludzki) używany bywa w trzech znaczeniach:
- w sensie historycznym, na określenie umysłowego ruchu, zapoczątkowanego we Włoszech w XIV wieku, którego główną tendencją były wszechstronne studia literatury i sztuki antycznej oraz uznanie założeń kultury starożytnej za obowiązujący wzorzec - wobec konieczności sformułowania wzorców i celów, do jakich powinien dążyć człowiek owej epoki;
- w znaczeniu szerszym używa się terminu „humanizm” od końca wieku XIX na określenie nowej filozoficznej postawy, której głównym założeniem było przekonanie o nieograniczonych możliwościach rozumu ludzkiego oraz położenie nacisku na wszechstronny rozwój człowieka;
- w najogólniejszym sensie pojęcia „humanizm” używa się w odniesieniu do postawy uznającej duchowe i materialne potrzeby człowieka i przejawiającej się w dążeniu do jego pełnego rozwoju.
Renesansowy humanizm, główny prąd epoki, przypadający na okres od XIV do XVI wieku, powstał w opozycji do średniowiecznego teocentryzmu (theos - Bóg). Odwołując się do myśli Cycerona, postulującego harmonijny i wszechstronny rozwój człowieka, humaniści w centrum swej uwagi umieścili jednostkę, z jej wszystkimi problemami moralnymi, społecznymi, politycznymi. Średniowiecznemu teocentryzmowi przeciwstawili więc antropocentryzm (anthropos - człowiek), którego hasłem stały się słowa rzymskiego, antycznego komediopisarza Terencjusza „Homo sum - humani nihil a me alienum puto” (człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce). Doceniając indywidualne potrzeby człowieka, kładąc nacisk na konieczność jego wszechstronnego rozwoju, głosząc ideę harmonijnego życia w zgodzie z naturą, odwoływali się humaniści do założeń starożytnych filozofii, głównie epikureizmu i hedonizmu, które głosiły potrzebę korzystania z wszelkich przejawów życia, a szczęście rozumiały jako brak cierpienia.
Odrzucając średniowieczną filozofię, humaniści nie krytykowali jawnie religii chrześcijańskiej, szukając pomiędzy swoimi poglądami a innymi wyznaniami płaszczyzny porozumienia. Tendencja ta nosiła nazwę irenizmu, ruchu dążącego do ustanowienia pokoju między wszystkimi religiami.
Jednym z głównych przedmiotów zainteresowania humanistów stała się antyczna kultura, która w XV i XVI wieku przeżyła prawdziwe odrodzenie. W XIV w. rozpoczęły się we Włoszech studia nad literaturą starożytnej Grecji i Rzymu oraz pojawiły się tłumaczenia i publikacje wybitnych dzieł tamtego okresu. Z czasem przerodziły się one w filozoficzne badania dotyczące retoryki, gramatyki, poezji. Epoka renesansu odkryła wiele zapomnianych w średniowieczu oryginalnych źródeł kultury antycznej. Zanieczyszczona w poprzednich latach łacina odzyskała w pismach twórców renesansowych swój dawny klasyczny kształt. Naczelną zasadą humanistycznych filologów była dbałość o czystość języka oraz idea powrotu do źródeł, nakazująca poznawanie dzieł w oryginale. Wszystkie dziedziny badań filologicznych i filozoficznych określano mianem „studiae humanitatis” (studia humanistyczne), czyli właściwe człowiekowi. Ludzi, którzy zajmowali się tymi dziedzinami wiedzy, nazywano od XV wieku humanistami. W epoce renesansu nauki humanistyczne stały się przedmiotem uniwersyteckich wykładów.
Popularny, zwłaszcza na początku epoki, był neoplatonizm, łączący w sobie idee starożytne - głównie głoszone przez Platona (patrz: Wprowadzenie do antyku) - z chrześcijaństwem. Kierunek ten głosił doskonałość ludzkiej natury oraz postulował wolność człowieka w kreowaniu zła i dobra. Stworzył też własną koncepcję poezji, rozumianej jako przejaw boskiego natchnienia i poetyckiego szału ( furor poeticus).
Ważnym elementem światopoglądu humanistów stał się też, obok wspomnianego już epikureizmu, stoicyzm. Z filozofii tej wywodzi się pojęcie cnoty jako narzędzia służącego opanowywaniu namiętności, zachowaniu spokoju wobec świata. Najwybitniejszym myślicielem epoki był Erazm z Rotterdamu, postulujący wewnętrzne odrodzenie człowieka, który powinien kierować się rozumem i zasadami moralnymi. Erazm propagował zasady irenizmu, a w swoim najbardziej znanym dziele pt. Pochwała głupoty krytykował nieuctwo.
Humanistyczne odkrycie antyku polegało przede wszystkim na nadaniu nowego sensu dokonaniom oraz ideom starożytnej kultury i filozofii.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.