Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Gatunek literacki: ballada (gatunek synkretyczny - mieszany)
Tę balladę A. Mickiewicz zadedykował Michałowi Wereszczace, bratu swojej młodzieńczej, nieszczęśliwej miłości - Maryli. Utwór, nawiązujący swobodnie do ludowych legend o tajemniczym jeziorze, ma budowę trójczłonową. W pierwszej części, posługując się poetyckimi metaforami i porównaniami („gładka jak szyba lodu”, „gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą”, „otchłań błękitu”), narrator opisuje urzekającą urodę jeziora Świteź. Piękno przyrody skontrastowane zostało z tajemniczą i pełną grozy atmosferą, otaczającą to miejsce („Szatan wyprawia tam harce!”, „Ogień i dym bucha gęsty”). Pozornie przyjazna i spokojna natura odsłania swoje drugie oblicze. Niewytłumaczalne znaki wzbudzają przestrach i zdumienie narratora oraz mieszkańców okolic:
„Co to ma znaczyć? - różni różnie plotą, (...)
Biegają wieści pomiędzy prostotą,
Lecz któż z nich prawdę odgadnie?”.
Tajemnica jeziora rozbudza ludzką ciekawość. W drugiej części ballady została opisana wyprawa pana na Płużynach, który postanowił rozwiązać zagadkę Świtezi. W obawie przed skutkami konfrontacji z tajemnymi siłami, oddał się wcześniej pod opiekę boską oraz sprowadził księdza, który „przeżegnał, pracę pokropił”. Ostatnia, najobszerniejsza część ballady, to udramatyzowana opowieść wyłowionej z wody tajemniczej kobiety o historii zatopionego miasta. Córka władcy Świtezi, Tuhana, odkrywa przed zebranymi tajemnicę jeziora. W dawnych czasach, kiedy Tuhan pospieszył z pomocą obleganemu w Nowogrodzie przez siły carskie Mendogowi, ruskie wojska napadły na Świteź, w którym pozostały jedynie kobiety, starcy i dzieci. Zrozpaczona księżniczka zaczęła prosić Stwórcę o śmierć i wtedy Bóg zatopił miasto, a jego mieszkańców zamienił w kwiaty. Najeźdźców spotkała kara. Kiedy zaczęli zrywać piękne rośliny, poraziły ich choroba i śmierć.
Opowiedziana przez córkę Tuhana historia jeziora Świteź ma znaczenie wieloaspektowe. Odkrywa przed zebranymi wydarzenia historyczne, ukazuje potęgę sił natury, a także stanowi wykładnię ludowej moralności. Przyroda potrafi sprzyjać ludziom, ale także karać tych, którzy popełniają grzechy i zbrodnie. W swoich działaniach jest bezwzględna i okrutna, narzędziem kary mogą stać się piękne kwiaty. Skutek ich zerwania jest natychmiastowy i porażający:
Mimo że tragiczna historia Świtezi należy już do przeszłości, jej moralna wymowa jest wciąż żywa pośród ludu. Opowieść dziewczyny to dowód na to, iż światem rządzi sprawiedliwość; grzech i wina nie mogą zostać zapomniane.
W balladzie A. Mickiewicza natura, groźna i tajemnicza, wpływa na ludzkie życie. Człowiek zostaje poddany działaniu sił przyrody, których często nie rozumie. Ludowe opowieści i legendy, krążące w ustnych przekazach, przypominają o zasadach moralnych, rządzących w świecie. Czasem natura odsłania swe prawa ludziom, jak to się dzieje w balladzie A. Mickiewicza. Spotkanie człowieka z duchami może odbyć się w każdym miejscu i o każdej porze. Przyroda pozornie znana, ukazuje swe drugie oblicze, każdy jej element ukrywać może w sobie groźną zagadkę - w Świtezi jezioro okazuje się zatopionym miastem, a piękne kwiaty - narzędziem kary.
Temat i forma utworu wyraźnie wskazują na jego związki z ludowością oraz obrazują charakterystyczne dla ballady cechy gatunku.
Opowiedziana w Świtezi historia jest oparta na motywach gminnej legendy. W obrębie świata przedstawionego przestrzeń realna została skonfrontowana z przestrzenią cudów. Sceneria tajemniczej przyrody, niewytłumaczalne zjawiska, postać dziewczyny-rusałki, to wprowadzone przez A. Mickiewicza elementy fantastyki. Ideowa wymowa utworu odwołuje się do ludowej moralności i wiary w istnienie oraz działanie niewytłumaczalnych sił. Kształt artystyczny ballady wskazuje na synkretyzm gatunkowy utworu. O jego epickości świadczy postać narratora, opowiadającego i komentującego wydarzenia, wyraźnie zarysowana fabuła, elementy opisu i opowiadania. W balladzie można odnaleźć również charakterystyczne dla liryki środki stylistyczne (metafory, przenośnie, personifikacje) i typowe sposoby obrazowania. Wprowadzenie dialogów nadaje utworowi cechy dramatu.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.