Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Jedną z najważniejszych postaci w Panu Tadeuszu jest Jacek Soplica - ksiądz Robak. Za młodu hulaka i warchoł, po zamordowaniu Stolnika i oskarżeniach o zdradę kraju, przemienia się w cichego, pokornego zakonnika oraz bojownika o sprawę narodową. Głównym motywem działań bohatera jest chęć oddalenia ciążących na nim zarzutów i odpokutowania grzechu:
„Zły przykład dla Ojczyzny, zachętę do zdrady
Trzeba było okupić dobrymi przykłady,
Krwią, poświęceniem się...”.
Mimo iż prawdziwym grzechem Jacka było zabicie Stolnika, a nie sprzymierzenie się z wrogiem („Bo fałsz, żebym był w jakiej z Moskalami zmowie”), całe późniejsze życie bohatera podporządkowane zostało idei służby Ojczyźnie, która stać się miała zadośćuczynieniem za domniemaną winę.
Losy księdza Robaka silnie naznaczyła historia. Oddany całkowicie sprawie narodowej, walczył na wielu frontach w kampanii Napoleona. Bił się pod Hohenlinden, zdobywał Samosierrę, przebywał w więzieniach austriackich i rosyjskich. Był emisariuszem, działaczem politycznym; do Soplicowa przybył, aby zorganizować powstanie narodowe, które przygotowałoby Litwę na wejście wojsk Napoleona. Pokorny i cichy zakonnik nie walczył dla sławy; historię jego bohaterskich czynów poznaje czytelnik właściwie dopiero po śmierci Robaka (z słów Podkomorzego wygłoszonych po mszy w kościele).
Jacek Soplica (ze względu na bogactwo doświadczeń, przerastających możliwości pojedynczego człowieka) jest wzorem polskiego patrioty. Jego wewnętrzne przeobrażenie symbolizować ma przemianę całego narodu szlacheckiego, który odrzucając pychę i dumę (główne grzechy Jacka), powinien poświęcić się idei odzyskania niepodległości.
Soplica to równocześnie nowy typ bohatera literackiego. Podobnie jak wcześniejsze postaci, wykreowane przez A. Mickiewicza, jest on indywidualistą, buntownikiem, owładniętym za młodu romantyczną, nieszczęśliwą miłością do córki Stolnika - Ewy, ale w przeciwieństwie do Konrada z III cz. Dziadów czy Wallenroda, nie działa samotnie, lecz dla swych idei stara się pozyskać szerokie grono zwolenników. Jego patriotyzm przejawia się w czynach, w otwartej, ofiarnej walce prowadzonej z narażeniem własnego życia, a nie w ideologicznych rozważaniach i tworzeniu historiozoficznych koncepcji. Jak pisze Maria Żmigrodzka, postawa Robaka to dowód na „powstawanie nowego wzorca osobowego: patrioty i obywatela”.
Tytułowym bohaterem utworu jest Tadeusz, syn Jacka, człowiek młody i niedojrzały, mało skomplikowany wewnętrznie. Wychowany w miłości do ojczyzny jest patriotą i demokratą (po zaręczynach z Zosią postanawia uwłaszczyć chłopów). W Soplicowie Tadeusz przeżywa pierwsze zachwyty i fascynacje miłosne (flirt z Telimeną i prawdziwe uczucie do Zosi).
Ważną postacią Pana Tadeusza jest Sędzia, strażnik etykiety i mistrz ceremoniału. To on wygłasza w utworze „ważną naukę o grzeczności”. W rozumieniu Sędziego przestrzeganie społecznego ładu i hierarchii, to nie tylko pusta formuła, ale gwarant narodowej tożsamości i wolności; sposób na utrzymanie ciągłości tradycji:
„Tym ładem, mawiał, domy i narody słyną,
Z jego upadkiem domy i narody giną”.
Sędzia jest także wzorowym gospodarzem, dbającym o dom i ziemię. Przestrzegając porządku społecznego, wierny jest porządkowi natury, cykliczności pór roku, które wyznaczają rytm życia na wsi. Życie Soplicy to świadectwo harmonii człowieka z naturą i zgody z zasadami prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa. Kultywowanie towarzyskich reguł i niezwykła gościnność gospodarza czynią z Soplicowa wzorowy dom polski, małą ojczyznę, w której każdy czuje się bezpiecznie.
Strażnikami społecznego porządku czyni A. Mickiewicz także Podkomorzego, przedstawiciela powiatowej władzy i możnego pana oraz Wojskiego Hreczechę, znawcę praw myśliwskich.
Symbolem natury staje się w poemacie Zosia. Córka Ewy Stolnikówny, podopieczna Telimeny, narzeczona Tadeusza, w końcowych partiach utworu wystylizowana zostaje na rolnicze bóstwo. Jej prosty strój, ozdoba czoła „sierp krzywy, świeżym żęciem traw oszlifowany” odwołują się do symboliki agrarnej.
Bohaterami o wyraźnych korzeniach literackich są w Panu Tadeuszu Telimena i Hrabia.
Telimena, piękna, ale już starzejąca się dama, bywalczyni petersburskich salonów, to replika „żony modnej” z oświeceniowych satyr i komedii. Wielbicielka cudzoziemszczyzny, lubiąca się stroić kokietka, żywi bezkrytyczny kult dla rosyjskiej arystokracji i biurokracji carskiej. Zachowanie i uwagi Telimeny wywołują, niezamierzone z jej strony, efekty komiczne.
Hrabia to postać z romantycznych powieści grozy, romansowy rycerz, nieustannie przekształcający rzeczywistość w poetycką wizję. Jego atutem jest bogata wyobraźnia i wrażliwość na piękno przyrody.
Zbiorowym bohaterem Pana Tadeusza uczynił A. Mickiewicz szlachtę: bogatszą (Sędzia, Rejent - właściciel Kusego, Asesor - właściciel Sokoła, Wojski) oraz zaściankową, mieszkającą w Dobrzynie (Maciek Dobrzyński - przywódca, starzec zasłużony dla Polski, Bartek Prusak, Maciej Chrzciciel i in.).
Dużą rolę odgrywa w epopei postać Żyda - Jankiela - właściciela karczmy, cieszącego się poważaniem wśród szlachty oraz Gerwazego, ostatniego sługi Horeszków, którego całe życie podporządkowane zostało idei pomszczenia śmierci swojego pana, Stolnika.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.