Powieść została napisana w 1937 roku. Przyczynę powstania Szatana z siódmej klasy autor wyjaśnia w tekście innej powieści pisząc, że zawiera ona trzy czwarte prawdy i jedną czwartą zmyślenia, a nazwiska profesora Gąsowskiego i Adasia Cisowskiego są autentyczne (jest to żart i autoreklama).
Akcja powieści rozgrywa się w 1937 roku. Miejsca akcji to: Warszawa - tu mieszka i chodzi do szkoły Adaś - część szkolna; Bejgoła na Wileńszczyźnie - wieś, w której Adaś spędza wakacje - część wakacyjna.
Adam Cisowski - uczeń VII klasy gimnazjum; ma siedemnaście lat. Mieszka w Warszawie. Jest synem lekarza (najstarszy spośród pięciorga dzieci państwa Cisowskich). Adam to „trochę nieforemny chłopak, nieco pękaty, z rozmierzwioną czupryną; sądząc po jego budowie musiał być sprężysty i silny. Spojrzenie miał śmiałe i dziwnie przenikliwe”.
Adaś został nazwany „szatanem” z tej przyczyny, iż rozwiązywał zagadki trudne, skomplikowane, z pozoru nie do rozwiązania: wykrył system odpytywania profesora Gąsowskiego, wyjaśnił sprawę pióra skradzionego przez Burskiego, wykrył błąd w księgach rachunkowych Szostaka (nitka udająca setkę), odkrył w kieszeni profesora niewysłane listy.
Przebywając w Bejgole wykazał się zaradnością, sprytem, inteligencją. Naprowadził „rzezimieszków” na fałszywy trop. Adaś to perfekcjonista. Dokumenty znalezione na strychu przegląda z wielką skrupulatnością, żadnego nie opuszczając. Jest chłopcem szczerym, otwartym, umie okazywać swoje uczucia. W stosunku do Wandy jest szarmancki. Podkochuje się w niej. Jako młody detektyw jest wytrwały w dążeniu do celu.
K. Makuszyński wyposażył swego bohatera w te cechy, które uznał za najlepsze i najbardziej przydatne w życiu. Adaś Cisowski może być wzorem dla młodzieży, szczególnie dla chłopców. Imponuje sprytem, ale jest też dobry i szlachetny. Odnosi sukcesy, ale przeżywa też trudne chwile: wpada w pułapki, przeżywa strach, nie może dać sobie rady z rozwiązaniem zagadek. Jest więc postacią bardzo wiarygodną.
Wanda Gąsowska - córka p. Gąsowskich, bardzo piękna i miła dziewczyna o „fiołkowych oczach”. Jest inteligentna i odważna. Kocha się w Adamie Cisowskim.
Profesor Gąsowski - nauczyciel historii, postać bardzo zabawna, wręcz komiczna. Jest roztargniony aż do przesady. Rozmiłowany w historii, żyje we własnym świecie. Uczciwy, mądry i dobry.
Iwo Gąsowski - brat profesora Gąsowskiego, człowiek niepozornej postury. Można go nazwać dziwakiem. Nosi długą farbowaną brodę, wierzy w swój geniusz matematyczny. Nie dba o rodzinę i gospodarstwo.
Pani Ewa Gąsowska - żona Iwa Gąsowskiego, kobieta cicha i zapracowana. Na jej barkach spoczywa ciężar utrzymania domu i wychowania córki. Miła i łagodna.
Utwór, oprócz tego że bawi, uczy też właściwego zachowania, pokazuje wzorce do naśladowania. Powieść daje bogatą wiedzę z różnych dziedzin, m.in. historii, matematyki, a wszystko to dzięki bohaterom, którzy mają takie zainteresowania.
W powieści występuje narracja trzecioosobowa, tzn. autorska. Narrator (osoba opowiadająca) znajduje się poza światem przedstawionym i stara się go w miarę obiektywnie opisywać; zna dobrze świat przedstawiony, uznając jednak cechy powieści detektywistycznej, nie zdradza faktów przyszłych, zna myśli i uczucia bohaterów, skupia się jednak na ich zachowaniach. Do bohaterów narrator ma stosunek ciepły i pobłażliwy. Bardziej serio traktuje bohaterów młodzieżowych niż dorosłych. Nawet szajkę łobuzów traktuje z humorem.
W tekście występuje także narracja prowadzona w pierwszej osobie (pamiętnikarska) - w pamiętniku księdza Koszyczka oraz w starym francuskim liście, zaszyfrowanym napisie na portrecie i liście Adasia.
Powieść Szatan z siódmej klasy jest powieścią sensacyjno-detektywistyczną. Różni się jednak od prawdziwej powieści tego typu tym, że nie występuje tu żadne morderstwo. Bohater utworu, dzięki sprytowi i inteligencji, rozwiązuje kolejne zagadki i wyjaśnia tajemnice.
Utwór kończy się pomyślnie dla rodziny Gąsowskich. List Adasia z zaszyfrowanym przesłaniem „strzeżcie domu”, odczytany przez profesora jako przenośnia, budzi w nim ogólniejsze refleksje; w rozmowie z bratem decyduje się na zmianę trybu życia. W matematyku dokonuje się przemiana. Skarb znaleziony przez Adasia pozwoli podźwignąć gospodarstwo z upadku.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.