Wybierz szkołę

Wybierz dział

Zaproszenie do wspólnej nauki

zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek

Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odrzuć

Śluby panieńskie (A. Fredro)

Streszczenie szczegółowe

Akt I

Śluby panieńskie otwiera scena, w której Jan – służący Gustawa, oczekuje swojego pana, który po całej nocy zabawy powinien już wrócić do domu. Broni wstępu do pokoju panicza Radostowi. Okłamuje go, że Gucio źle się czuje, w końcu jednak pokonany przez nieustępliwość Radosta przyznaje, że stoi na czatach, bo Gustaw jeszcze nie wrócił do domu. Kiedy Gucio już dociera do domu, Radost robi mu wymówki, z czego jednak ten pierwszy niewiele sobie robi. Uspokaja stryja, że małżeństwo z Anielą z pewnością dojdzie do skutku, w końcu wszyscy tego chcą. Jednocześnie podkreśla, że teraz jeszcze potrzebuje się bawić, a rozrywek w wiejskim domu nie ma zbyt wielu, musi więc ich szukać gdzie indziej. Gustaw chwali się, że był na zabawie w gospodzie „Pod Złotą Papugą”. Proponuje nawet strojowi, aby wspólnie się tam wybrali. Jest przekonany, że zabawa z różnymi ludźmi to najlepsza szkoła życia. Stryj nie jest do tej perspektywy przekonany. Ostatecznie jednak, w wyniku szantażu Gustawa, pozwala mu na jeszcze jedną wyprawę, a nawet oddaje do jego dyspozycji własny powóz. Gucio w końcu ulega namowom Radosta i idzie się położyć. 

Na scenie pojawia się Albin, który jest bez pamięci zakochany w Klarze, ma jednak przekonanie, że nie uda się mu jej zdobyć. Radost radzi mu, aby porzucił melancholijny ton, bo inaczej zniechęci dziewczynę do siebie. Rada ta jednak zostaje odebrana jako kpina. 

Albin opowiada także Radostowi o ślubach, jakie Aniela złożyła wspólnie z Klarą. Przysięgły nienawidzić mężczyzn i nie wychodzić za mąż. Radost reaguje na tę opowieść śmiechem, jest bowiem przekonany, że opór Anieli zmobilizuje Gustawa do działania.

Radost odchodzi, pojawiają się Aniela z Klarą. Ta ostatnia próbuje przekomarzać się w radosny sposób z Albinem, ten jednak wszystko bierze na serio, a tym samym jeszcze bardziej cierpi. 

Po wyjściu Albina Aniela upomina Klarę, że być może zbyt obcesowo obchodzi się z mężczyzną, który ewidentnie cierpi. Klara jednak przypomina złożoną przez dziewczyny przysięgę. Namawia do tego też Anielę. W słuszności powziętego zamiaru Anielę upewnia przekonanie, że Gustaw postanowił się ożenić tylko dlatego, że jest znudzony dotychczas prowadzonym życiem. 

Na scenie pojawia się pani Dobrójska, która przypomina dziewczynom o zasadach dobrego wychowania i grzeczności wobec wszystkich gości. Albin tymczasem z ukrycia wzdycha do Klary. Dziewczyny dalej krytykują Gustawa. Klara zaczyna w pewnym momencie ćwiczyć piruety. Jest bliska upadku, kiedy ratuje ją Albin. Niestety w dziewczynie wywołuje to jedynie irytację. Razem z Anielą ponownie krytykuje mężczyzn. Pani Dobrójska próbuje przekonać dziewczyny, że i mężczyźni i kobiety mają tak samo wady, jak i zalety.

Pojawia się Gustaw, który zaczyna dyskutować z paniami. W największą dyskusję wdaje się z nim Klara, która krytykuje jego lekceważące podejście do życia. Gustaw w trakcie rozmowy zasypia, co dziewczyna odbiera jako jeszcze większy afront. Na scenie pojawia się Radost, który ponownie ubolewa nad zachowaniem Gustawa. Ten się wybudza, obiecuje poprawę. Wyrusza na poszukiwania Anieli. 

Akt II

Radost rozmawia z panią Dobrójską na temat młodzieży. Najpierw krytykują zachowanie Gustawa, który zachowuje się nieco głupkowato. Radost stara się bronić Gucia, ale wie też, że bratanek nie zachowuje się tak, jak powinien. Dobrójska z kolei krytykuje śluby złożone przez dziewczęta. Uważa, że to dziecinada, do której przyczyniły się sentymentalne lektury. Jest jednak przekonana, że Aniela i Klara szybko same zrozumieją, że staropanieństwo to niezbyt dobry pomysł.

Gustaw jest natomiast przekonany, że wszystko robi dobrze. Nie potrafi jednak zrozumieć, dlaczego Aniela nie jest mu przychylna. Krytykuje go także stryj. Kolejna dyskusja Gustawa i Radosta kończy się stwierdzeniem tego pierwszego o nudzie wiejskiego życia. Radost informuje Gucia na odchodnym o ślubach panieńskich Anieli i Klary. To bardzo porusza Guciem, który przyznaje sam przed sobą, że kocha Anielę. Zgodnie z przewidywaniami stryja, informacja o ślubach mobilizuje młodzieńca do walki. 

Gustaw próbuje rozmawiać z Anielą, przerywa mu to jednak Klara, która ponownie doprowadza do sprzeczki. Dziewczyna krytykuje mężczyzn za brak stałości i nieustanną potrzebę podboju. Gustaw próbuje dociec, skąd taka pewność i postrzeganie mężczyzn. Okazuje się, że źródłem wiedzy panien są książki. Gucio krytykuje takie zawierzenie lekturom, jeśli wiedza nie jest poparta własnym doświadczeniem i przyznaje, że wie o ślubach dziewcząt. Próbuje przekonać Anielę do zmiany zdania, ta jednak jest bardzo oporna. Nawet klęczący przez nią Gucio nie skłania jej do zmiany zdania. Na scenę wchodzi Klara, która wyśmiewa Gustawa. Ten jednak nie reaguje. W końcu przyznaje Klarze, że szczerze kocha Anielę i prosi ją o pomoc. Klara jednak także jest nieugięta. Gustaw dochodzi do wniosku, że potrzebny jest podstęp. 

Gucio spotyka płaczącego nad swoją miłością Albina i dochodzi do wniosku, że to wszystko jego wina. Panny patrząc na tego odrzuconego kochanka, mają błędne wyobrażenie o miłości. Gucio każe się Albinowi opamiętać i zmienić nastawienie do Klary. Albinowi nie przychodzi to jednak łatwo, ponownie płaszczy się przed Klarą, a ta znów go wyśmiewa. To dla Albina impuls. Przyznaje on Guciowi rację. Twierdzi, że musi być mniej uległy. Słyszy to Klara, która nie jest zadowolona z takiego obrotu spraw. W końcu sama przyznaje, że już nie wie, czy ma kochać Albina, czy go nienawidzić. 

Akt III

Gustaw postanawia przeprowadzić intrygę. Wyznaje on Anieli, że kocha Anielę, ale inną dziewczynę. Dziewczyna jest zaskoczona, ale ofiaruje mu swoją pomoc. Gucio wymyśla historię o pojedynku Radosta z ojcem jego zmyślonej wybranki. Opowiada Anieli, że przez to Radost nie chce zgodzić się na jego związek z drugą Anielą. Gucio przekonuje Anielę do intrygi, w której to ona miałaby mu odmówić swojej ręki, dzięki czemu Radost nie mógłby się dalej przeciwstawiać jego związkowi z drugą Anielą. Chłopak mówi, że usycha z miłości, jest zrozpaczony, bo nie może być z ukochaną. Mówi jednocześnie o myślach samobójczych, co w Anieli wywołuje ogromne emocje. Gucio proponuje jej, by dalej grali: on zakochanego, ona obojętną, co uprawdopodobni w oczach Radosta odrzucenie, którego później Aniela miałaby dokonać.

Radost słyszy końcówkę rozmowy, która go cieszy. Natomiast Gucio wykorzystuje ten fakt, aby przekonać Anielę, że stryj słyszał wszystko i jest wściekły. Gucio prosi Anielę, aby unikała Radosta. 

Aniela jest bardzo przejęta całą sytuacją. Opowiada o niej Klarze. Ta jednak nie daje wiary historii Gustawa, jest przekonana, że wszystko ma ocieplić stosunki między nim a Anielą. Radost goni Gucia i domaga się wyjaśnień. Gustaw jednak grozi, że wyjedzie, stryj więc odpuszcza. Gustaw „wyznaje” mu jednak, że Albin tak naprawdę kocha Anielę. Uspokaja jednak stryja, że jego starania o Anielę idą w dobrą stronę. 

Akt IV

Jan robi na ręce Gustawa opatrunek, który ma wyglądać autentycznie. Kiedy pojawia się Albin, Gustaw mówi mu, że Klara go kocha. Obiecuje przyjacielowi, że doprowadzi do ich ślubu, ale musi posłuchać jego rad. Gustaw nakazuje mu, aby udawał miłość do innej, był obojętny wobec Klary. Gustaw tymczasem przekonuje Anielę, że stryj nic nie wie o ich układzie. Prosi natomiast o pomoc w napisaniu listu do ukochanej, bo sam ma skaleczoną dłoń. Aniela słucha więc o magnetyzmie serc i sile miłości. Przy okazji dowiaduje się, że zdaniem Gucia Klara wyjdzie za Radosta, bo to małżeństwo jest dawno ukartowane. Aniela oczywiście o wszystkim donosi Klarze. Ta jest gotowa na wszystko, aby uniknąć takiego związku. Mówi, że albo wyjdzie za Albina, albo pójdzie do klasztoru. 

Gustaw wraca z przyborami do pisania. Mówi Anieli, że kocha się w niej Albin, którego zmęczyła w końcu obojętność Klary. Gucio dyktuje dziewczynie list, prosi ją o pomoc w znalezieniu właściwych słów. To wszystko działa na Anielę, która pogrąża się w smutku i melancholii. 

Do Dobrójskiej docierają plotki o planach małżeństwa między Radostem a Klarą. Kobieta stwierdza, że jeśli to prawda, związek może być nie do uniknięcia. Niczego nieświadomy Radost rozmawia z Klarą, która ostrzega, że jeśli zostanie jej narzucony mąż, którego nie chce, to będzie go dręczyć całe życie. Radost się z nią przekomarza, co dziewczyna bierze za zaloty. 

Aniela mówi Klarze, że buzują w niej uczucia do Gustawa. Klara jej jednak nie słucha. Ma własne problemy, które Aniela tylko potęguje, mówiąc, że Albin kocha ją, a nie Klarę. 

Akt V

Podczas obiadu panuje nerwowa atmosfera. Wszyscy są zdenerwowani albo smutni. Radost domyśla się intrygi bratanka, ale ten zaprzecza. Albin dostrzega skuteczność rad Gustawa. Ten każe mu dalej ignorować Klarę. Do pokoju wbiega Klara, ale widząc również Gustawa, nie wie, co począć. Gucio każe Albinowi spokojnie czekać. Sam prowokuje Klarę, nazywając ją stryjenką. Kiedy dziewczyna nie wytrzymuje, Gustaw wyznaje jej swoją miłość do Anieli. Klara mówi mu, że dziewczyna coś do niego czuje. W zamian Gustaw nastawia ją pozytywnie do Albina. 

Klara i Albin zostają sami. Dziewczyna mówi mu o planach małżeństwa z Radostem. Ten nie wytrzymuje i wybiega, grożąc stryjowi Gustawa. Ten ostatni, kiedy dowiaduje się o intrydze, jest wściekły na Gucia i na Albina. 

Aniela i Gustaw w końcu wyznają sobie miłość. Gucio odsłania całą prawdę o intrydze. Nie czuje jednak skruchy, bo cel został osiągnięty: pary się połączyły. Radost dalej niewiele ze wszystkiego rozumie, natomiast Dobrójska godzi się na małżeństwo Klary i Albina. 

Streszczenie krótkie

Akt I

Śluby panieńskie otwiera scena, w której Jan – służący Gustawa, oczekuje swojego pana. Kiedy pojawia się Radost, który chce rozmawiać z bratankiem, okazuje się, że Jan stoi na czatach, bo Gustaw jeszcze nie wrócił do domu. Gucio w końcu jednak dociera do domu i wchodzi w dyskusję ze stryjem. Gustaw uspokaja go, że małżeństwo z Anielą z pewnością dojdzie do skutku, chwali się, że był na zabawie w gospodzie „Pod Złotą Papugą”. W końcu jednak ulega namowom Radosta i idzie się położyć. 

Na scenie pojawia się Albin, bez pamięci zakochany w Klarze. Dziewczyna go jednak odrzuca. Radost podpowiada mu, aby porzucił melancholię i w inny sposób zawalczył o dziewczynę. Radost od Albina dowiaduje się natomiast o ślubach staropanieństwa złożonych przez Anielę i Klarę. 

Radost odchodzi, a na scenie pojawiają się Aniela z Klarą, która przekomarza się z Albinem. Klara przypomina o przysiędze złożonej wspólnie z Anielą. Namawia Anielę do jej powtórzenia.

Na scenie pojawia się pani Dobrójska, która karci dziewczęta i przypomina im o zasadach gościnności. Na niewiele się to jednak zdaje, bo zbyt duża atencja ze strony Albina wywołuje w Klarze jedynie irytację. Pojawia się Gustaw, z którym Klara szybko wchodzi w zaciętą dyskusję. Dziewczyna krytykuje jego postawę wobec świata. Gustaw w trakcie tej rozmowy bezczelnie zasypia. Budzi go karcący ton stryja, co działa na chłopaka nieco otrzeźwiająco.

Akt II

Radost rozmawia z panią Dobrójską na temat młodzieży. Starsi państwo krytykują i Gustawa i młode panny, które wiedzę o życiu czerpią z książek. Gustaw nie rozumie nieprzyjaznej postawy Anieli. Radost wyjaśnia tę zagadkę, mówiąc Guciowi o ślubach panieńskich Anieli i Klary. Gustawa to otrzeźwia do reszty, natychmiast próbuje naprawić stosunki z Anielą. To się jednak nie udaje, nie sprzyja temu także pojawienie się Klary. Gustaw nie rozumie, jakim prawem wiedzę z książek dziewczęta przekładają na ocenę wszystkich mężczyzn. Przyznaje się Klarze i Anieli, że wie o ich ślubach. Na nic idą jego starania o przekonanie Anieli do zmiany zdania. Pomocy nie chce udzielić mu również Klara. Opornie Gustawowi również przychodzi namówienie Albina do zmiany postawy wobec Klary. 

Akt III

Gustaw przeprowadza swoją intrygę. Anieli wmawia, że kocha inną Anielę, ale nie może się z nią ożenić, bo nie zgadza się na to stryj, który kiedyś wszedł w zatarg z ojcem tamtej dziewczyny. Gucio prosi Anielę o pomoc. Chce, aby odrzuciła go na oczach stryja, co ma pozwolić mu na związek z drugą Anielą. Dziewczyna jest poruszona całą opowieścią, zgodnie z oczekiwaniami Gustawa. Radost słyszy końcówkę rozmowy, ale nie domyśla się planów Gustawa. W historię Gucia nie wierzy Klara, ale Aniela jest nią mocno poruszona. Gustaw informuje stryja, że Anielę kocha tak naprawdę także Albin. Przekonuje opiekuna jednak, że jego, Gustawa starania o rękę dziewczyny zakończą się sukcesem. 

Akt IV

Gustaw udaje, że ma skaleczoną rękę. Przekonuje Albina, że Klara go kocha, ale serce to trzeba zdobyć podstępem. Albin ma udawać obojętność wobec Klary. Napotkaną Anielę Gustaw natomiast prosi o pomoc w napisaniu listu do swojej „ukochanej”. Niechcący przekazuje jej także informację, że planowany jest ślub Radosta z Klarą. Aniela – zgodnie z przewidywaniami – donosi o wszystkim Klarze, która się buntuje. Gucio dyktuje Anieli przepełniony miłosnymi zaklęciami list, co bardzo działa na Anielę, która nagle popada w melancholię. Zarówno Dobrójska, jak i Klara zaczynają naprawdę wierzyć, że Radost może planować ślub. Aniela i Klara uświadamiają sobie stopniowo uczucia do Gustawa i Albina.  

Akt V

Obiad przebiega w nerwowej atmosferze. Radost domyśla się intrygi bratanka, nie jest w stanie jednak odkryć, na czym ona polega, a Gustaw się wszystkiego wypiera. Widać pierwsze skutki zmiany postawy Albina wobec Klary, Gustaw jednak każe chłopakowi dalej ignorować dziewczynę. Gustaw umiejętnie prowokuje Anielę do okazania uczuć Albinowi. Przy okazji dziewczyna potwierdza uczucia Anieli do Gucia. Klara i Albin zostają sami. Dziewczyna mówi mu o planach małżeństwa z Radostem. Ten grozi Radostowi pojedynkiem. Ten ostatni, oskarżony o plany, których nie miał, jest wściekły na autora intrygi. 

Aniela i Gustaw w końcu wyznają sobie miłość, a Gucio przyznaje się do intrygi. Radost nie do końca rozumie, co się wydarzyło, natomiast cieszy się podwójnie, ponieważ pani Dobrójska wyraża zgodę na związek Klary i Albina, natomiast Gustaw i Aniela także mają się pobrać. 

Plan wydarzeń

Akt I

1. Powrót Gustawa z zabawy w gospodzie. 

2. Rozmowa Gustawa ze stryjem, który obawia się o związek bratanka z Anielą. 

3. Albin żali się Radostowi na śluby panieńskie Anieli i Klary, w której jest zakochany. 

4. Klara droczy się z Albinem, a potem przypomina Klarze o złożonych ślubach. 

5. Dyskusja między Anielą, Klarą a Gustawem, w której trakcie ten ostatni zasypia. 

Akt II

1. Radost i Dobrójska rozmawiają o zachowaniu młodzieży, które krytykują. 

2. Gustaw dowiaduje się o ślubach panieńskich.

3. Gucio próbuje rozmawiać z Anielą, ale wszystko utrudnia Klara. 

4. Gustaw krytykuje dziewczęta, które wyobrażenia o miłości biorą z książek. 

5. Albin w końcu przyznaje rację Gustawowi, krytykuje własną uległość wobec Klary.

Akt III

1. Gustaw mówi Anieli, że kocha inną Anielę, z którą nie może być i prosi dziewczynę o pomoc. 

2. Aniela mówi o wszystkim Klarze, która nie daje wiary tej opowieści. 

3. Gustaw wmawia Radostowi, że Albin kocha Anielę. 

Akt IV

1. Gustaw udaje skaleczenie ręki, przekonuje Albina, że Klara go kocha, poleca mu jednak udawać obojętność wobec dziewczyny.

2. Gustaw prosi Anielę o pomoc w pisaniu listu do rzekomej ukochanej, informuje ją także, że Radost chce się ożenić z Klarą. 

3. Aniela powtarza informacje Klarze, ta się buntuje. 

4. Dziewczyny są rozbite, ale powoli uświadamiają sobie, na kim im naprawdę zależy. 

Akt V

1. Radost podczas obiadu zauważa podenerwowanie i smutek u wszystkich. 

2. Gustaw każe Albinowi dalej ignorować Klarę. 

3. Klarę Gucio zachęca do wyznania Albinowi swoich uczuć. 

4. Klara mówi Albinowi o planach małżeństwa z Radostem, na co chłopak reaguje bardzo nerwowo. 

5. Radost dowiaduje się o intrydze Gucia. 

6. Gucio i Aniela wyznają sobie miłość. 

7. Dobrójska zgadza się na małżeństwo Klary i Albina. 

Charakterystyka bohaterów

Gustaw – sprowadzony na wieś przez stryja. Zobligowany do starania się o rękę Anieli, robi to na początku raczej z obowiązku niż ochoty, bardziej interesuje go zabawa. Śluby dziewcząt mobilizują go jednak do działania i uświadomienia sobie, że zależy mu na dziewczynie. Energiczny, zdeterminowany, aby osiągnąć cel, kiedy już go sobie uświadomi.

Aniela – bardzo uczuciowa, jednak wiedzę o miłości czerpie z książek. Marzy o wielkim uczuciu, ale dopiero pod wpływem intrygi Gucia uświadamia sobie, że ma ją pod nosem.

Klara – bardzo energiczna, błyskotliwa i aktywna, przy tym jednak zbuntowana przeciw standardowemu postrzeganiu kobiet. Z czasem uświadamia sobie, że Albin nie jest jej wrogiem, ale może być bezcennym oparciem. 

Albin – model sentymentalnego kochanka, który jest sztuczny i nienaturalny w okazywaniu miłości. Dopiero z czasem pod wpływem salonowej gry Gucia, staje się zdecydowanie bardziej autentyczny w swoich zachowaniach.

Czas i miejsce akcji

Akcja komedii Śluby panieńskie rozgrywa się w domu pani Dobrójskiej na wsi koło Lublina. Wydarzenia mają miejsce w I połowie XIX wieku, a więc w czasach współczesnych Fredrze. 

Geneza utworu i gatunek

Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca wystawiono po raz pierwszy w 1832 roku, wydano w 1834. Pracę nad tą komedią Fredro rozpoczął już pod koniec 1826 roku. Pomysł na fabułę miał wiązać się z osobistym doświadczeniem Fredry i jego nieszczęśliwą miłością do Zofii z Jabłonowskich Skarbkowej, z którą ostatecznie jednak dramatopisarz wziął ślub. Autor kilkakrotnie zmieniał tytuł: z Magnetyzmu na Nienawiść mężczyzn, aż w końcu powstały Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca. 

Utwór Fredry to typowa komedia z dość precyzyjnie zarysowaną fabułą, wyrazistymi postaciami. Wpisuje się w tradycję komedii miłosnej, komedii omyłek, w której intryga zawiązana przez jednego z bohaterów prowadzi w końcu do szczęśliwego finału i spotkania przeznaczonych sobie par. Podobne utwory pisali Szekspir czy Molier. Śluby panieńskie jedni chcą uważać za utwór typowo romantyczny, inni traktują jako rozprawę i krytykę modelu miłości z II i IV części Dziadów.

Problematyka

Śluby panieńskie to utwór, który koncentruje się na miłości. Miłość jednak jest tutaj pokazana nie jako wielkie porywy serca, a uczucie, które jeśli jest prawdziwe i szczere, dodaje energii, zachęca do walki o nie, mobilizuje cały spryt i inteligencję. To szczęście, o które jednak trzeba zawalczyć. Bohaterowie, których poznajemy, niekoniecznie wcale darzą się na początku głębokimi uczuciami. Dla Gustawa ślub to transakcja, Albin jest w swojej pozie nieszczęśliwego kochanka nieautentyczny, a Aniela i Klara swoje wyobrażenia o miłości czerpią z książek. Dopiero intryga Gustawa zmusza bohaterów do zmierzenia się z własnymi uczuciami. Okazuje się, że miłość może być odczuwana na wiele różnych sposobów.

• Gustaw Anielę obdarza bardzo mocnym uczuciem, gotowy jest walczyć do upadłego, aby osiągnąć swój cel.

• Uczucie Anieli do Gustawa jest za to bardzo delikatne, pełne wrażliwości, pogodne. 

• Miłość łącząca Klarę i Albina rodzi się na przekór okolicznościom.

• Albin w swojej miłości do Klary jest natomiast bardzo sentymentalny, wręcz łzawy. 

• Pojawia się także sugestia miłości Radosta i Dobrójskiej, której początki sięgają daleko w przeszłość. 

W Ślubach panieńskich Fredro zdaje się krytykować sentymentalny, przerysowany model miłości, z którego wyrastają wyobrażenia dziewcząt, jak i w pewnej mierze model zachowania Albina. Wydaje się jednak, że Fredro nie gloryfikuje również modelu romantycznego kochanka i nieszczęśliwej miłości. W komedii na aprobatę zdaje się zasługiwać ten, kto o swoją miłość walczy wszystkimi możliwymi sposobami. 

Znaczenie tytułu

Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca to tytuł przewrotny i dwuznaczny. Z jednej strony wskazuje na śluby złożone przez bohaterki utworu. Śluby te stają się motorem całej intrygi. Podtytuł jednak wskazuje na to, co ta intryga ma ujawniać, czyli ów romantycznie rozumiany magnetyzm, siłę przyciągania się osób, które są sobie przeznaczone. W tytule zbiegają się więc dwie definicje miłości – tej przekornej i tej romantycznej. Wydaje się, że obie są dla Fredry równie ważne. 

Ciekawostki (0)

Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.

Teksty dostarczone przez Grupę Interia. © Copyright by Grupa Interia.pl Sp. z o.o. sp. k.

Opracowania lektur zostały przygotowane przez nauczycieli i specjalistów.

Materiały są opracowane z najwyższą starannością pod kątem przygotowania uczniów do egzaminów.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.