Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: manifest programowy (tekst publicystyczny)
Jest to najbardziej znany artykuł programowy Stanisława Przybyszewskiego napisany w języku polskim. Został ogłoszony w pierwszym numerze krakowskiego „Życia” (1899 r.). W języku łacińskim confiteor znaczy wyznaję i manifest ten ma właśnie charakter wyznania. Podstawą programu estetycznego wyłożonego w Confiteorze było radykalne przeciwstawienie sztuki starej, naturalistycznej, opartej na poznaniu rozumowym, sztuce modernistycznej, dążącej do odkrycia i poznania duszy. Nowa sztuka: „...nie ma żadnego celu, jest celem sama w sobie, jest absolutem, bo jest odbiciem absolutu - duszy”.
Autor wyraża sprzeciw wobec sztuki utylitarnej, tendencyjnej, a także przekonanie o konieczności oddzielenia jej od dydaktyzmu i moralizatorstwa. Sztuka „...nie może być ujęta w żadne karby, nie może być na usługach jakiejśkolwiek idei, jest panią, praźródłem, z którego całe życie się wyłoniło”. Sztuka będąca wyrazicielką idei, problemów społecznych, zaangażowana w sprawy narodowościowe nie jest sztuką według rozumienia Stanisława Przybyszewskiego: „Sztuka tendencyjna, sztuka pouczająca, sztuka-rozrywka, sztuka-patriotyzm, sztuka mająca jakiś cel moralny lub społeczny, przestaje być sztuką, a staje się biblią pauperum dla ludzi, którzy nie umieją myśleć (...)”.
Artysta, który próbuje rozbudzać w społeczeństwie patriotyzm, zachowania społeczne i moralne, poniża sztukę, a sam staje się niegodny miana artysty. Sztuka tworzona dla ludu stoi jeszcze niżej, według autora: „Dla ludu chleba potrzeba, nie sztuki, a jak będzie miał chleb, to sam sobie drogę znajdzie”. Stanisław Przybyszewski wyraża tutaj swój sprzeciw wobec „sztuki dla ludu”, przeciwstawia się idei „pracy u podstaw”: „...sztuka staje się najwyższą religią, a kapłanem jej jest artysta”.
Artysta, który jest twórcą tak pojmowanej sztuki i odtwarza w niej „stany duszy”, zajmuje nadrzędne stanowisko wobec ogółu społeczeństwa, dla którego „życie duszy” stanowi niedostępną tajemnicę. Jest kapłanem, magiem, świętym i prorokiem: „Artysta nie jest sługą ani kierownikiem, nie należy ani do narodu, ani do świata, nie służy żadnej idei ani żadnemu społeczeństwu.”
Jest więc wybrańcem, człowiekiem całkowicie wolnym i niezależnym: „...jest Panem Panów, niekiełznany żadnym prawem, nieograniczany żadną siłą ludzką”. W swym manifeście Stanisław Przybyszewski wysunął postulat sztuki wolnej, nie zaangażowanej w życie narodu, sztuki elitarnej, która przestanie być wyrazicielką tendencji dydaktycznych, moralizatorskich i patriotycznych. Pragnął, by polska sztuka stała się uniwersalna i międzynarodowa.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.