Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Nazwa tragedii pochodzi od wyrażenia tragon ode - pieśń kozłów (określenie będące odwołaniem do odzianych w koźle skóry młodzieńców śpiewających pieśni ku czci Dionizosa). Oznacza utwór, w którym dochodzi do konfliktu (zderzenia) dwu sprzecznych, ale równorzędnych racji. Bohater postawiony przed koniecznością wyboru pomiędzy nimi z góry skazany jest na klęskę - tzw. bohater tragiczny.
Tematem tragedii greckiej były zawsze najwyższe, ostateczne problemy ludzkiego życia - szczęście, cierpienie, wina i kara, porządek świata, prawa rządzące ludzkim losem itp. Właściwym i jedynym źródłem motywów stał się więc mit, wiara, a więc sfera sacrum (świętości).
Celem tragedii (wg Arystotelesa) było wzbudzenie w widzu litości i trwogi, które spowodują oczyszczenie go ze zgubnych namiętności, czyli katharsis.
Antygona to tragedia antyczna. Ten gatunek charakteryzuje się ściśle określonymi cechami. Są to:
- trójjedność klasyczna (tj. jedność miejsca - miejsce niezmienne przez cały utwór, jedność czasu - najwyżej 24 h, jedność akcji - jeden wątek);
- stała kompozycja:
prologos (prolog) - dialog lub monolog określający zwykle główny temat dramatu oraz sytuację wyjściową,
parodos - pieśń chóru na wejście,
epeisodiony (epejsodia) - momenty akcji scenicznej,
stasimony (stasima) - pieśni chóru rozdzielające epejsodia,
exodos - końcowa pieśń chóru;
- brak scen zbiorowych (informacje o wydarzeniach, w których brała udział większa liczba osób, podaje posłaniec), jednocześnie na scenie występowało jedynie trzech aktorów;
- obecność chóru, który komentuje wydarzenia, daje bohaterom wskazówki.
Tragedia Sofoklesa ma wszystkie cechy swojego gatunku:
- zachowana została zasada klasycznej trójjedności: akcja rozgrywa się w jednym miejscu, przed pałacem królewskim w Tebach (o wydarzeniach w innych miejscach informuje posłaniec); czas akcji obejmuje czas od wschodu do zachodu słońca; występuje tu jeden wątek: walka Antygony o godny pochówek brata;
- temat tragedii został zaczerpnięty z mitów tebańskich;
- brak scen zbiorowych, o takich scenach opowiada posłaniec;
- występuje chór, który komentuje wydarzenia, daje rady;
- Antygona ma charakterystyczną dla tragedii greckiej budowę: można tu wskazać:
- prolog - tu ma miejsce rozmowa Antygony z Ismeną, widz dowiaduje się o historii rodu Edypa;
- parodos - opowieść chóru o krwawej walce Eteoklesa z Polinejkesem;
- epeisodion I - rozkaz Kreona i wiadomość, że ktoś pochował zwłoki Polinejkesa;
- stasimon I - chór śpiewa pieśń o potędze człowieka;
- epeisodion II - ważna rozmowa Antygony z Kreonem, dziewczyna walczy o prawo pochówku dla brata;
- stasimon II - chór śpiewa o szczęściu ludzi, których nie dotknęły osobiste klęski;
- epeisodion III - rozmowa Kreona z synem, Hajmonem;
- stasimon III - chór śpiewa o potędze miłości;
- epeisodion IV - Antygona jest prowadzona na śmierć;
- stasimon IV - chór śpiewa o postaciach mitycznych, które także były więzione;
- epeisodion V - Kreon spotyka się z Tejrezjaszem;
- stasimon V - chór śpiewa hymn do Dionizosa, patrona Teb;
- eksodos - Kreon ponosi całkowitą klęskę, wszyscy jego bliscy: Eurydyka (żona), Hajmon (syn), Antygona popełniają samobójstwo.
Początki teatru związane są z obrzędami ku czci Dionizosa - boga winnej roślinności (Wielkie i Małe Dionizje) i pieśnią ku jego czci, czyli dytyrambem, śpiewaną przez chór młodzieńców przebranych w koźle skóry, którym przewodził koryfeusz, czyli przodownik (przewodnik).
chór z koryfeuszem + jeden aktor (dodaje go Tespis),
chór z koryfeuszem + drugi aktor (dodany przez Ajschylosa),
chór z koryfeuszem + trzeci aktor (wprowadzony przez Sofoklesa).
Występowali tylko mężczyźni, młodzi i piękni grali role kobiece. Ubrani w jaskrawe kostiumy, na twarzach mieli maski tak skonstruowane, by wzmacniały głos, a ich wyraz jednoznacznie określał charakter bohatera. Nosili też wysokie przybranie głowy (onkos) oraz specjalne buty na grubej podeszwie (koturny). Wszystko to służyło wydłużeniu i monumentalizacji postaci aktora.
Antyczny teatr składał się z okrągłego placu obudowanego drewnianym lub wykutym w skale amfiteatrem dla widzów (théatron). Na okrągłym placu zwanym orchestrą (gr. orchestra - tanecznia) chór śpiewał swe pieśni i wykonywał mimetyczne ewolucje taneczne. Naprzeciw amfiteatru, po drugiej stronie orchestry postawiono drewniany lub kamienny budynek, czyli skene (gr. skene - buda). Pełnił on funkcje garderoby aktorów oraz tła dla akcji dramatu. Frontowa ściana, ozdobiona kolumnami przypominała wejście do świątyni lub pałacu. Na prostokątnym placu przed skene występowali aktorzy, był to tzw. proskenion.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.