Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Istotą tragedii jest konflikt tragiczny - konflikt dwu sprzecznych, ale równorzędnych racji. Zwycięstwo zaś którejkolwiek z nich musi prowadzić do nieszczęścia. Racje - czyli idee, przekonania lub postawy są sobie równorzędne, nieszczęście dotyka zaś ludzi. W Antygonie mamy do czynienia z konfliktem dwu praw: ziemskiego i boskiego, a stronami są w nim Antygona i Kreon.
Antygona jest rzeczniczką „świętych praw bożych”, które nakazują umarłego pogrzebać, by po śmierci mógł trafić do krainy cieni. Według bohaterki niepisane prawa boskie są odwieczne i nienaruszalne, nikt nie może ich zmieniać. Motywy jej działania wypływają więc z głębokiej religijności i miłości do obu braci. Nie ma ona najmniejszych wątpliwości, że jej wybór jest słuszny. Pogrzebanie brata uważa za swój obowiązek.
Ta królewska córka jest wyniosła i dumna, nieszczęścia, które dotknęły jej rodzinę, nie załamały jej, ale umocniły w niej niezłomną wolę. Od początku jej czyny świadczą o głębokim przywiązaniu do bliskich i bezinteresownej miłości:
- towarzyszy na wygnaniu oślepionemu i zdruzgotanemu klątwą Edypowi aż do śmierci,
- wraca do Teb na wezwanie Ismeny, gdy wyrocznia przepowie kłótnię Polinejkesa i Eteoklesa,
- wreszcie złamie zakaz Kreona i pochowa brata.
Czyny te są ilustracją jej słynnych słów „współkochać przyszłam, nie współnienawidzić”. Nie lęka się śmierci, która jest konsekwencją złamania zakazu, do końca trwa dumnie w uporze. Jej decyzja wypływa jednak nie tylko z miłości do brata oraz obawy przed gniewem bogów. Jest także wyrazem oporu przeciwko despotycznemu władcy, który jak tyran rządzić chce Tebami, za nic mając wolę ludu. Choć finał sztuki dowodzi, że prawda przez nią wyznawana jest wyższa, główna bohaterka ginie. Stała się bowiem ofiarą hybris, czyli zbytniej wiary w siebie, dumy, pychy, która zaślepia. W ten sposób zostaje ukarane nieposłuszeństwo Antygony wobec praw ziemskich, ponieważ wyrosło ono z hybris.
Kreon - po raz kolejny zasiada na tronie (wcześniej dwukrotnie pełnił tę funkcję jako regent - po śmierci Lajosa i na czas dochodzenia do pełnoletności synów Edypa). To bardzo trudny moment. Choć bitwa została wygrana, miastu nadal grozi ponowna wojna - jako zemsta za niepogrzebanych wodzów Adrastesa. Kreon jest władcą legalnym, jest bowiem najbliższym krewnym Jokasty, a linia Labdakidów wymarła. Chce zaprowadzić w targanym tak wieloma nieszczęściami państwie ład i porządek. Dlatego jego władza opiera się na prawie, jego zaś rozkazy muszą być bezwzględnie respektowane. Wydaje więc zakaz grzebania zwłok Polinejkesa, ponieważ stał się on zdrajcą ojczyzny. Kiedy Antygona łamie ów zakaz, musi zostać ukarana, by sprawiedliwości stało się zadość. Decyzje Kreona mają charakter racjonalistyczny, wypływają z rozumu (motywacją Antygony jest uczucie). Reprezentuje on prawo ziemskie, ludzkie - w jego rozumieniu człowiek ma prawo ukarać zdrajcę.
Tu jednak pojawia się drugi obok zasadniczego konflikt dramatu, dotyczy on stosunku władcy do poddanych i sposobu rządzenia państwem. Kreon na początku próbuje stwarzać pozory, że jego decyzje są zgodne z wolą ludu (idea demokracji). Wkrótce jednak okazuje się, że przestaje się liczyć z głosem poddanych. Chce całkowitej władzy nad państwem, opartej na bezwzględnym posłuchu. Nie słucha ostrzeżeń Chóru ani własnego syna, który zarzucił mu, że jego rządy budzą niezadowolenie ludu, powie: „Lud mi dyktować będzie, co mam czynić? (...) Innym nie sobie mam władać tą ziemią? (...) Czyż nie uchodzi państwo za rzecz władcy?”. Kreon chce być władcą absolutnym i opierać swe rządy na przemocy i zniewoleniu obywate li, jego siłą jest strach, który w nich wzbudza. Dlatego rozciąga swą władzę na żywych i umarłych. Musi więc ponieść klęskę - polityczną i moralną. Obróci się przeciwko niemu jego własny lud, opuści go również syn. Kreona także zgubiła hybris - żądza nieograniczonej władzy, pycha tyrana. Dopiero zapowiedź nieszczęść wygłoszona przez Tejrezjasza powoduje zmianę jego decyzji, ale jest już za późno. Śmierć Hajmona oraz Eurydyki pogrąża go w rozpaczy i cierpieniu, bo bardzo kochał swych najbliższych, przez to staje się bardziej ludzki. Podobnie jak Antygona, która w scenie lamentu rozpacza nad swym losem, przeżywa, że zamiast weselnego łoża czeka ją grób. To sprawia, że ich historia nie jest tylko sporem dwu odmiennych, abstrakcyjnych racji, ale tragedią zwykłych ludzi.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.