W języku niemieckim istnieją następujące formy czasowe:
Präsens - czas teraźniejszy, może być stosowany do wyrażenia przyszłości, a nawet przeszłości, jeśli np. opowiadamy o czymś, co nam się niedawno przydarzyło;
Präteritum inaczej Imperfekt - czas przeszły prosty - jest to czas literacki stosowany w bajkach, opowiadaniach, listach, życiorysach, rzadziej w języku mówionym (w przypadku czasowników haben, werden, sein i modalnych nawet w języku codziennym, mówionym stosuje się dla przeszłości formy czasu Präteritum, a nie Perfekt);
Perfekt - czas przeszły złożony - czas stosowany w codziennym języku mówionym i w prywatnych listach (np.do przyjaciółki, kolegi itp.);
Plusquamperfekt - czas zaprzeszły - stosowany do wyrażenia czynności, która odbyła się wcześniej niż czynność wyrażona innym czasem przeszłym;
Futur I - czas przyszły używany głównie w pismach zawierających prognozy i zamierzenia na przyszłość. W codziennym języku mówionym stosuje się dla wyrażenia przyszłości czas teraźniejszy Präsens.
Rozszerzenie
Futur II - czas stosowany głównie do wyrażenia przypuszczenia co do czynności z przeszłości.
⇒ Präteritum
czasowniki słabe:
temat czasownika + końcówki:
ich - te | wir - ten |
du - test | ihr - tet |
er, sie, es - te | sie - ten |
przykład:
ich machte, er kaufte, ihr hÖrtet
(Uwaga! W czasownikach, których temat kończy się na: t, d, ffn, chn, tm, np. arbeiten, Öffnen, atmen, w 2 i 3 os. l. poj. oraz w 2 os. l. mn. dodajemy między temat a t dodatkowo e np. er arbeitete, sie atmete, ihr Öffnetet).
czasowniki mocne:
temat często ze zmianą samogłoski tematycznej + końcówki
ich - brak końcówki | wir - en |
du - st | ihr - t |
er, sie, es - brak końcówki | sie - en |
np.
gehen (iść)
ich ging | wir gingen |
du gingst | ihr gingt |
er, sie, es ging | sie gingen |
kommen (przychodzić)
ich kam | wir kamen |
du kamst | ihr kamt |
er, sie, es kam | sie kamen |
czasowniki mieszane:
czasowniki te mają zmianę samogłoski tematycznej tak jak czasowniki mocne, i końcówki we wszystkich osobach tak jak czasowniki słabe.
np.
bringen (przynosić)
ich brachte | wir brachten |
du brachtest | ihr brachtet |
er, sie, es brachte | sie brachten |
nennen (nazywać)
ich nannte | wir nannten |
du nanntest | ihr nanntet |
er, sie, es nannte | sie nannten |
UWAGA
3. osobę liczby pojedynczej czasowników mocnych i mieszanych w czasie Präteritum można znaleźć w tabeli form podstawowych czasowników, znajdującej się w każdym słowniku i większości książek do gramatyki.
⇒ Perfekt
Czas przeszły Perfekt jest czasem złożonym z czasownika posiłkowego haben lub sein (dla czasowników oznaczających zmianę położenia lub stanu, oraz czasowników werden, sein i bleiben, np. er ist gegangen - poszedł, er ist gestorben - umarł, er ist geblieben - został) oraz imiesłowu czasu przeszłego Partizip II.
er hat gekauft - kupił
du hast gegessen - jadłeś
ich bin gefahren - pojechałem
W zdaniu czasowniki posiłkowe pełnią rolę odmiennej części orzeczenia i stoją na miejscu drugim w zdaniu oznajmującym lub pierwszym w zdaniu pytającym, tworzonym przez inwersję. Partizip II stoi natomiast na końcu zdania.
UWAGA
czasowniki: gehen, lernen, lehren, bleiben
- jeżeli któryś z tych czasowników jest jedynym czasownikiem w zdaniu, tworzy Perfekt według powyższej reguły, np. Ich habe gelernt. Er ist gegangen.
- jeżeli obok któregoś z tych czasowników stoi inny (np. Ich lerne tanzen. Uczę się tańczyć), odmienną częścią orzeczenia pozostaje sein (dla gehen i bleiben) lub haben (dla lehren i lernen), na końcu zdania stoją zaś kolejno: bezokolicznik drugiego czasownika (tutaj tanzen), a po nim Partizip II jednego z czasowników: gehen, lernen, lehren, bleiben.
np.
Ich habe tanzen gelernt. Uczyłem się tańczyć.
Ich bin schwimmen gegangen. Poszedłem pływać.
Czasowniki: helfen, sehen, hÖren, lassen tworzą czas Perfekt tak, jak czasowniki modalne.
Patrz: Czasowniki modalne w trybie oznajmującym w czasie Perfekt.
⇒ Tworzenie formy Partizip II
Czasowniki słabe
ge + temat czasownika + t lub et dla czasowników, których temat kończy się na d-, t-, ffn-, tm-, chn-
antworten ge-antwort-et
arbeiten ge-arbeit-et
Öffnen ge-Öffn-et
zeichnen ge-zeichn-et
Czasowniki mocne
ge + temat często ze zmianą samogłoski + en
gehen ge-gang-en
trinken ge-trunk-en
fahren ge-fahr-en
Czasowniki mieszane
ge + temat ze zmianą + t
bringen ge-brach-t
wissen ge-wuss-t
UWAGA
Przedrostka ge- nie otrzymują formy Partizip II od czasowników
- zakończonych na -ieren, np. interessieren - interessiert, korriegieren - korrigiert
- zaczynających się od przedrostków: be- bekommen - bekommt
ge- gefallen - gefallen
er- erzählen - erzählt
emp- empfangen - empfangen
ent- entkommen - entkommen
ver- verstehen - verstanden
zer- zerstÖren - zerstÖrt
miss- misslingen - misslungen
- z innymi przedrostkami, złożonych nierozdzielnie
wiederholen (powtarzać) - wiederholt
Übersetzen (tłumaczyć) - Übersetzt
Czasowniki złożone rozdzielnie otrzymują przedrostek ge- między przedrostek a czasownik, np. ein-ge-kauft, aufgestanden, vorgestellt.
PAMIETAJ!
W zdaniu częścią odmienną orzeczenia jest czasownik posiłkowy. Forma Partizip II stoi na końcu zdania.
Mein Bruder hat ein neues Auto gekauft.
Bist du heute zu Hause geblieben?
UWAGA
Formę Partizip II czasowników mocnych i mieszanych można znaleźć w tabeli form podstawowych czasowników, znajdującej się w każdym słowniku i większości książek do gramatyki.
⇒ Plusquamperfekt
Jest to czas przeszły używany dla zaznaczenia, że jakaś czynność została wykonana wcześniej niż inna wyrażona innym czasem przeszłym, najczęściej czasem Präteritum. Czas ten składa się z czasowników posiłkowych haben lub sein stojących w czasie Präteritum, a więc w formie hatte i war, oraz formy Partizip II czasownika.
Er hatte das frÜher gemacht.
Vorher war ich bei Anna gewesen.
⇒ Futur I
Jest to czas złożony z czasownika posiłkowego werden i bezokolicznika czasownika.
Wir werden bald nach Deutschland fahren.
Wirst du mir helfen?
Rozszerzenie
⇒ Futur II
werden + Infinitiv Perfekt (tzn. Partizip II + haben/sein)
np.:
Er wird wohl in Deutschland gearbeitet haben.
Prawdopodobnie pracował w Niemczech.
Sie werden wohl nach Amerika geflogen sein.
Prawdopodobnie polecieli do Ameryki.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.