Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Temat powieści Fiodora Dostojewskiego można ująć w stwierdzeniu - nie ma zbrodni bez kary. Świat ukazany w powieści jest mroczny, destrukcyjny, pełen nędzy człowieczej, upokorzenia, w którym jednostka jest osamotniona, skazana na siebie. Ludzie reprezentują odmienny sposób myślenia o świecie, wyznają różnorodne wartości. To zagadnienie można prześledzić opierając się o biografię niektórych bohaterów. Swidrygajłow nie jest zwolennikiem surowych zasad moralnych, trwoni pieniądze na hazard, chociaż opłaca przytułek dla osieroconych dzieci Marmieładowów, w końcu popełnia samobójstwo, gdyż czuje odrazę do życia. Inną postacią jest Marmieładow, jego pijaństwo okazuje się silniejsze niż konieczność zajęcia się rodziną, ceni ludzi wykształconych i wrażliwych. Przykładem karierowicza jest Łużyn, który zamierza ożenić się z kobietą biedną, ponieważ to zapewni mu jej dozgonną wdzięczność, twierdzi również, że należy myśleć wyłącznie o sobie. Utopijnym socjalistą jest Lebieziatnikow, który interesuje się obcymi myślicielami i programowo unika alkoholu. Inną postawę reprezentuje Razumichin, który krytykuje socjalistów i jest zwolennikiem rodzimej kultury.
Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego jest powieścią psychologiczną. Powieść psychologiczna, w najszerszym znaczeniu, jest to powieść, której autor zakłada ukazanie życia wewnętrznego postaci. Koncentruje uwagę na jej przeżyciach, doznaniach, odczuciach. Dostojewski skupia się przede wszystkim na wewnętrznych przeżyciach głównego bohatera, analizuje motywy jego postępowania, snuje refleksje nad powodami czynu Raskolnikowa, stara się znaleźć rzeczowe, rozumowe argumenty, które mogły popchnąć go do zbrodni. Przedstawia dwoistość jego natury, mordercy i człowieka dobrego, współczującego i wrażliwego na krzywdę ludzką. Przykładami doskonałej analizy psychologicznej są rozmowy Raskolnikowa z Porfirym. Bohater odsłania ukrywane sfery swej psychiki, świadomości, ujawnia swoje poglądy, wyobrażenia o świecie i człowieku.
Znaczną część powieści zajmują opisy stanu psychicznego Raskolnikowa przed i po dokonaniu zbrodni, kiedy bohater pogrąża się w chorobie, popada w depresję, męczą go majaki i urojenia, ma wyrzuty sumienia, wydaje mu się, że każdy wie o czynie, który popełnił. Autor poddaje tę postać dogłębnej analizie psychologicznej.
Również losy pozostałych postaci mogłyby służyć za materiał osobnej powieści, tak wiele dowiadujemy się o nich z rozmów, które prowadzą i czynów, których jesteśmy świadkami. Bardzo wiele miejsca w utworze zajmują dialogi, to z nich poznajemy historię rodziny Marmieładowów (Rodion rozmawia z Marmieładowem w restauracji, ten zwierza mu się z nieszczęść, jakie dotknęły jego rodzinę - jego alkoholizm, choroba żony, tragedia Soni), kolejne rozmowy Rodiona ze Swidrygajłowem, Łużynem stwarzają obraz jego siostry, Duni, kobiety mądrej, szlachetnej i pełnej godności.
Dialogi prowadzone przez Raskolnikowa i Sonię uświadamiają mu niedorzeczność popełnionej zbrodni, która zaważyła na całym jego życiu i przyszłości. W trakcie tych spotkań w psychice Raskolnikowa dokonuje się wewnętrzna przemiana, Rodion dojrzewa moralnie, odczuwa potrzebę przyznania się do winy i odpokutowania swego czynu. Pobyt na zesłaniu jest dla niego karą, która przynosi mu spokój sumienia.
Raskolnikow uważał się za jednostkę wybitną, która ma prawo negować normy moralne obowiązujące świat i ludzi, ale jednocześnie jest wrażliwy na cierpienie i krzywdę innych ludzi - historia Marmieładowów, pomoc zaczepianej na ulicy dziewczynie, opieka nad chorym kolegą.
Powieść zawiera uniwersalne przesłanie, że każda popełniona zbrodnia jest złem, nie ma żadnego wytłumaczenia dla popełnienia morderstwa. Każda jednostka ma prawo do życia, którego nikomu nie wolno odbierać, nie można szukać argumentów uzasadniających prawo do zabijania.
Zbrodnia i kara jest powieścią polifoniczną, w której narrator nie poddaje jednoznacznej ocenie wypowiedzi i poczynań postaci, ogranicza się do konfrontacji ich stanowisk. Czytelnik więc nie może identyfikować się z narratorem lub którąś z postaci, ale musi ogarniać informacje różnorodne, często sprzeczne. Komentarz narratora jest więc ograniczony do minimum, nie jest on również wszechwiedzący, często opisując przeżycia bohatera lub wygląd Petersburga mówi: „może, prawdopodobnie, jakby”.
Powieść Fiodora Dostojewskiego zawiera wątki typowe dla powieści kryminalnej. Jest więc ofiara, morderca, motyw, prowadzący śledztwo, ale na tym podobieństwa się kończą. W Zbrodni i karze nie jest ważne znalezienie i ukaranie zbrodniarza, tym bardziej, iż jest on znany czytelnikowi od początku, lecz wewnętrzna walka jaką toczą ze sobą dobro i zło w duszy bohatera (psychomachia - jeden ze średniowiecznych toposów, przedstawiający walkę cnoty i występku o duszę ludzką).
Realizm w powieści polega na ukazaniu życia rosyjskiego miasta Petersburga w drugiej połowie XIX wieku, z jednej strony jest to miasto nędznych dzielnic robotniczych, zaś z drugiej ukazane są miejsca spacerów, ogrodów, przejażdżek konnych. Ukazane jest życie ubogich studentów, zdeklasowanej szlachty i urzędników.
Psychologizm powieści polega na ukazywaniu stanów świadomości bohaterów, ich emocji: szaleństwa, odchodzenia od zmysłów, obłędu, euforii, apatii, w ten sposób scharakteryzowana jest psychika Raskolnikowa.
Pisarz podzielił fabułę powieści na sześć części oraz epilog. Jest to przykład powieści polifonicznej, to znaczy takiej, w której narrator nie ocenia wypowiedzi i działań bohaterów, lecz konfrontuje ze sobą ich różne stanowiska. Narracja prowadzona jest z perspektywy końca opowiadanej historii, toteż narrator nie opisuje wydarzeń ma bieżąco, ale zachowany został dystans czasowy.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.